Praktycznie wszyscy jedzą zboża każdego dnia. Wychowaliśmy się w domach, gdzie chleb i potrawy mączne są podstawą wyżywienia, jest to dla nas absolutnie normalne i nikt nie zadaje sobie pytania: dlaczego w ogóle jemy zboża? Popularny mit mówi także, że zboża jemy od zawsze i dobrze się do nich przystosowaliśmy.
Zboża pojawiły się na dobre w diecie człowieka stosunkowo niedawno, bo mniej niż 10.000 lat temu. (czytaj więcej: Rewolucja agrarna). Historia naszego gatunku liczy jednak co najmniej 500.000 lat, więc zboża tak naprawdę są dla nas nowym pożywieniem i jemy je od niedawna.
Współczesne mutanty zbóż, które wciąż nazywane są pszenicą czy kukurydzą, są efektywnymi roślinami, dającymi duże plony z jednostki powierzchni, a także nie wymagają prawie żadnych zabiegów pielęgnacyjnych. W chwili obecnej zboża należą do najtańszego pożywienia, które dostarcza wystarczających ilości kalorii dla naszych organizmów. Same ziarna są praktycznie pozbawione witamin (większość pokarmów zbożowych jest sztucznie witaminizowana) i poza kaloriami nie mają prawie żadnej wartości odżywczej, jednakże ich dostatek, cena oraz powszechna dostępność powodują, że jemy ich dość dużo. Mało kto przy tym zwraca uwagę na to, że zboża szkodzą naszemu zdrowiu.
Warto zwrócić jednak uwagę na inne, często pomijane aspekty popularności zbóż. Mało kto wie, że przez kilkaset lat władza w Europie aktywnie promowała (choć lepszym słowem byłoby: przymuszała) uprawę i jedzenie zbóż. Przez sporą część historii naszej europejskiej cywilizacji panującym ustrojem społecznym był feudalizm, podstawą którego byli chłopi ofiarujący panu w zamian za dzierżawę ziemi część swoich plonów (np. dziesięcina). Wyobrażacie sobie praktyczność zbierania z obszaru całego państwa co dziesiątego jajka, litra mleka czy zabitej kury? A ile tu możliwości do oszukiwania! Ze zbożami wygląda to zupełnie inaczej – plony zbiera się tylko raz w roku, więc raz w roku można objechać włości, pozaglądać do stodół i zabrać część zboża – bardzo praktycznie, nieprawdaż? Do tego mieliśmy wyprawy krzyżowe podróżujące tysiące kilometrów, a zboża są najlżejszymi kaloriami do zabrania, bo jeden wóz z ziarnem mógł wyżywić setki żołnierzy. Dodatkowo ziarna można przechowywać latami, o ile zapewni się im odpowiednie warunki.
Współcześnie rządy także promują jedzenie zbóż, jednak z zupełnie innych przyczyn. Jest nas po prostu za dużo i nie starczy naszej planety, żeby wykarmić każdego mięsem i warzywami. Obecnie władza ustawia zboża jako podstawę piramidy pokarmowej, żeby utrzymać wysoki status życia i względny spokój. Jedzenie jest jedną z najbardziej podstawowych potrzeb, a głodny człowiek nie przestrzega prawa. Gdyby spora część społeczeństwa zaczęła głodować, to wszystkie struktury państwa przestałyby istnieć i cały świat pogrążyłby się w chaosie. Niektóre kraje afrykańskie są niestety smutnym tego przykładem. Nie jest to spiskowa teoria dziejów,według której rządy celowo trują obywateli. Tak naprawdę dla naszego dobra rządy utrzymują wysoki poziom cywilizacji, której podstawą jest dostatek żywności dla każdego, a da się to osiągnąć tylko i wyłącznie opierając wyżywienie na zbożach.
Ostatnim powodem popularności zbóż jest to, że czasy, w których kształtowała się współczesna dietetyka były dość specyficzne – powszechna wówczas kultura hipisowska propagowała wegetarianizm, więc piramida żywnościowa zawierająca dużo produktów zwierzęcych byłaby niezgodna z duchem epoki. Rugowanie produktów zwierzęcych i oparcie wyżywienia na zbożach doskonale się wpisywało w hipisowskie ideały. Niestety zabrnęliśmy za daleko w zbożową uliczkę, jest nas za dużo i nie za bardzo się da odwrócić piramidę żywieniową, nie ryzykując przy tym upadku cywilizacji.
Za zbożami stoi wiele praktycznych i ekonomicznych argumentów, warto jednak wiedzieć, że do ich powszechności przyczyniła się także polityka i celowa działalność władzy, a także, że obecna cywilizacja jest niestety na nie skazana. Większość Polaków, mieszkańców bogatej w skali świata Unii Europejskiej, ma wybór i może zadecydować, czy chcą dalej jeść zboża,które tak im szkodzą.
Czytaj więcej: Co to jest dieta paleo? | Paleo dla początkujących | Żywieniowe fakty i mity | Zboża szkodzą | Gluten – nie tylko celiakia | Węglowodany tuczą a nie tłuszcz | Rak żywi się cukrem | Błonnik | Paleo dla dzieci? | Styl życia paleo