Gluten – 55 chorób, nie tylko celiakia

Gluten ma związek z 55 chorobami, w tym rakiem, depresją, prawie wszystkimi autoimmunologicznymi i autyzmem. Gluten jest mieszaniną białek roślinnych występujących w ziarnach zbóż, głównie pszenicy (w tym orkisz), żyta, pszenżyta i jęczmienia. „Bezglutenowe” zboża zawierają jednak inne szkodliwe białka, łudząco podobne do glutenu (czytaj więcej: Zboża szkodzą).

Czysty gluten przypomina gumę do żucia, dzięki czemu zapewnia elastyczność i strukturę ciastu. Co ciekawe gluten występował w śladowych ilościach w dzikich zbożach, a ludzie dzięki selektywnej hodowli otrzymali odmiany o znacznej jego zawartości. Oryginalne podpłomyki uzyskiwane z pierwotnych zbóż były twarde i kruche, a to właśnie gluten zapewnia puszystość, miękkość i elastyczność, która jest tak ceniona we współczesnym pieczywie.

pszenica gluten paleo smak van Gogh
Stogi pszenicy ze żniwiarzem, Vincent van Gogh, 1888

Niestety nasi przodkowie nie wiedzieli, że wybierając zboża o większej zawartości glutenu dosłownie strzelili sobie w stopę. Gluten jest białkiem, ale nie ma dla nas większej wartości odżywczej, ponieważ nasze żołądki mają spory problem z jego strawieniem. Pomimo pojawiających się cyklicznie doniesień mediów – niezwiązana z celiakią nadwrażliwość na gluten naprawdę istnieje {1, 2, 3}, a zwiększona przepuszczalność jelit pod wpływem glutenu występuje u każdego bez wyjątku człowieka {4}.

Choć media często powtarzają mit o nieszkodliwości glutenu, to prawda jest taka, że gluten uszkadza jelita wszystkich ludzi, choć niektórzy nie mają zbyt widocznych objawów. Większość z nas negatywnie reaguje na gluten, jednak symptomy są bardzo ogólne i bardzo ciężko je powiązać z jego spożywaniem. Gluten powoduje:

  • upośledzenie wchłaniania – gluten wiąże niektóre mikroelementy oraz blokuje wchłanianie z pożywienia wielu potrzebnych nam składników: między innymi żelaza, wapnia, cynku, selenu, witaminy D. Rezultatem jest anemia, osłabienie organizmu, słaba kondycja fizyczna, nierównowaga hormonalna, problemy z płodnością.
  • reakcję autoimmunologiczną – gluten drażni system odpornościowy i powoduje atak organizmu na jego własne tkanki, głównie komórki skóry, układu nerwowego i wyściełające jelita. Skutkiem tego jest osłabienie odporności (układ immunologiczny, zajęty atakowaniem jelit, może „przegapić” chorobotwórcze mikroby), choroby autoimmunologiczne (np. Hashimoto), skóry (trądzik), huśtawka hormonalna i zmniejszone wchłanianie składników odżywczych z pożywienia przez osłabione jelita, czego objawy są bardzo ogólne: osłabienie organizmu, anemia, senność, słaba kondycja fizyczna, problemy ze snem itp.
  • zapalenie jelita cienkiego – atak organizmu na własne jelita powoduje trwające latami stany zapalne jelita cienkiego. Poza wspomnianymi już osłabieniem organizmu i upośledzeniem wchłaniania trwające długo zapalenia przyczyniają się do nowotworów jelit.
  • chroniczne stany zapalne – badania pokazują, że gluten powoduje trwające nawet dziesiątki lat stany zapalne całego organizmu (i nie trzeba mieć do tego celiakii) {5}. To właśnie stany zapalne powodują niezliczone choroby, w tym miażdżycę, czyli odkładanie się cholesterolu w zniszczonych nimi naczyniach krwionośnych (czytaj więcej: Cholesterol). Istnieje też związek pomiędzy glutenem, stanami zapalnymi i boreliozą {6}.
  • większy apetyt – przy trawieniu glutenu wydzielają się substancje podobne do opiatów {7} (np. do morfiny), które pobudzają receptory w mózgu odpowiedzialne za „bycie na haju”. Powoduje to, że nasz mózg kojarzy pokarmy glutenowe z większą przyjemnością i się domaga częściej i więcej jedzenia, niż tego naprawdę potrzebuje.
  • raka – osoby z przeciwciałami charakterystycznymi dla nietolerancji glutenu zapadają znacznie częściej na raka układu pokarmowego, wątroby, czy dróg żółciowych i żyją krócej od ludzi bez tych przeciwciał – tak, gluten skraca życie.
  • uszkodzenia mózgu – są badania pokazujące, że u ludzi uczulonych spożywanie glutenu uszkadza mózg, a szczególnie substancję białą {8, 9, 10}. Dodatkowo gluten nasila objawy i kojarzony jest ze schizofrenią {11, 12, 13}, epilepsją {14}, autyzmem i zespołem Aspergera {15, 16, 17, 18} i innymi problemami neurologicznymi {19, 20}.
  • 55 chorób wiąże się bezpośrednio ze spożywaniem glutenu {21}, w tym rak, niemal wszystkie choroby autoimmunologiczne (np. Hashimoto), osteoporoza, stwardnienie rozsiane, schizofrenia, autyzm, depresja, choroby dróg żółciowych {22}…
  • większe ryzyko śmierci – osoby nadwrażliwe na gluten maja 4 razy większe ryzyko śmierci na popularne cywilizacyjne choroby {23}

Upośledzenie wchłaniania składników odżywczych prowadzi do wielu innych chorób, choćby osteoporozy. Rozregulowane hormony powodują depresję, otyłość, problemy ze snem, płodnością i pośrednio wiele innych schorzeń, np. otyłość prowadzi do chorób układu krążenia.

Naukowcy zwracają uwagę, że celiakia albo nadwrażliwość na gluten ma czasem podobne efekty do choroby Parkinsona {24}. Widzimy istotny związek pomiędzy nadwrażliwością na gluten a chorobą Parkinsona {25, 26}.

Osłabiony organizm nie ma siły zwalczać stanów chorobowych, które stopniowo go wyniszczają, prowadząc do znacznej degradacji zdrowia i przedwczesnej śmierci – tak, osoby nadwrażliwe na gluten, a wciąż go jedzące, umierają dużo wcześniej!

Chleby, Paleo SMAK
Sowieckie chleby, Ilya Mashkov, 1936

Większość (60-70%) ludzi może bez większych problemów jeść gluten i pomimo uszkodzonych jelit go w miarę toleruje, jednak dla wielu działa on szkodliwie. Objawy są bardzo ogólne, a osłabienie, niewyspanie, problemy skórne albo z płodnością i podobne schorzenia są znakiem naszych czasów i mogą być powodowane wieloma czynnikami, więc mało kto je wiąże z faktem spożywania glutenu. Około 1% białej populacji cierpi na celiakię – chorobę wywołaną spożywaniem glutenu, jednak jest to tylko wierzchołek góry lodowej.

Nie da się dokładnie stwierdzić, jaka część populacji jest wrażliwa na gluten, w różnych źródłach spotyka się wartości od 5% do 50%, choć najbardziej wiarygodną wartością jest około 10%. Lekarze wierzą, że celiakię można zdiagnozować prostym badaniem krwi, ale nie wiedzą, że takie testy dają negatywny wynik nawet u 70% chorych (wykrywają mniej niż co trzeciego chorego).

Dodatkowo nietolerancji glutenu nie da się zbadać praktycznie żadnym testem z krwi. Szkodliwość glutenu bywa niewidoczna przez wiele lat i zdecydowana większość ludzi wrażliwych na gluten nie wie o tym i je chleb nawet kilka razy dziennie, z każdym kęsem rujnując swoje zdrowie bardziej i bardziej. Szacuje się, że tylko 10-15% przypadków celiakii i tylko 1% nietolerancji glutenu jest diagnozowane {27}!

Żeby prawidłowo zdiagnozować nadwrażliwość na gluten niezwiązaną z celiakią potrzebne jest badanie 24 przeciwciał, jednak większość lekarzy ogranicza się do 2. Dzięki mediom i lekarzom pacjenci często nie wierzą, że istnieje coś takiego jak nadwrażliwość na gluten i nawet nie próbują rezygnacji z jedzenia zbóż.

Firma Cyrex Labs, która przeprowadza jedne z najdokładniejszych na świecie badań nietolerancji pokarmowych, twierdzi, że 25% badanych ma jedną z form nadwrażliwości na gluten – pamiętajmy jednak, że większość badanych tam jest chora na przewlekłe choroby, więc nie jest to reprezentatywna próbka. Więcej o niezwiązanej z glutenem nietolerancji glutenu można przeczytać (po angielsku) w tych artykułach: 28, 29.

Nadwrażliwość na gluten może dotknąć każdego organu – mózg, skórę, wątrobę, gruczoły wydzielnicze, naczynia krwionośne, mięśnie gładkie (np. w jelitach) i żołądek {30}.

Niektóre z objawów nadwrażliwości na gluten:

  • anemia – zniszczone jelita nie przyswajają pokarmu. Braki żelaza są typowe dla ludzi mających problem z glutenem {30, 31, 32, 33, 34, 35}. Szacuje się, że nawet 75% chorych na anemię ma nadwrażliwość na gluten {36, 37}.
  • zmęczenie i osłabienie – wielu chorych czuje się słabo po posiłkach zawierających gluten {30, 33, 34, 35}. Chroniczne osłabienie może też wynikać z anemii i złego przyswajania pokarmów.
  • „mgła umysłowa” – niemożność skupienia się, zmęczenie psychiczne i podobne problemy są częstym symptomem {30, 38, 32, 33, 34, 35}.
  • bóle głowy, mięśni i stawów – to częste objawy, obecny nawet u połowy nadwrażliwych na gluten {30, 38, 32, 33, 34, 35, 39}.
  • problemy ze skórą – przeróżne: egzemy, niegojące się rany, wysypki, pryszcze, plamy, swędzenie, pęcherze (np. choroba Duhringa), suche placki przypominające łuszczycę {30, 32, 33, 34, 35}.
  • depresja i stany lękowe – nawet 22% chorych na celiakię cierpi na problemy umysłowe. Wahania nastroju i depresja są typowe zarówno dla celiakii jak i nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten {30, 38, 33, 34, 35}.
  • problemy trawienne – bóle bzucha, wzdęcia, zaparcia, biegunki… {30, 32, 33, 34, 35}.
  • problemy z płodnością – u 15% pań bezskutecznie starających się o dziecko przyczyną problemów może być właśnie gluten {40, 33, 41, 42, 43}

Przeciwciała powstałe w wyniku odpowiedzi układu immunologicznego na gluten atakują jelita (bo tam gluten wnika do organizmu) oraz tarczycę (przeciwciała rozpoznają ją jako gluten). W tym ostatnim przypadku prowadzi to do autoimmunologicznej niedoczynności tarczycy, czyli choroby Hashimoto. Pomimo istniejącego wciąż powątpiewania nie tylko sporej części społeczeństwa, ale też lekarzy w istnienie nietolerancji glutenu, są badania {1, 2, 3}, które jasno pokazują, że nadwrażliwość na gluten niezwiązana z celiakią nie jest wymysłem.

Trwająca latami celiakia albo nadwrażliwość na gluten prowadzą do kolejnych problemów i chorób {44, 45}:

Tak naprawdę nie istnieją „zboża bezglutenowe”. Gluten jest najbardziej powszechny i znany, ale to nie jest jedno konkretne białko, ale ich mieszanina, która i tak jest tylko reprezentantem całej grupy białek zbóż, podobnych do siebie i podobnie wpływających na nasz organizm. Oto zboża i ich problematyczne białka razem z ich zawartością procentową w całości białek tych zbóż {48}:

  • pszenica – gliadyna (69%)
  • żyto – sekalina (secalinin, 30%-50%, najczęściej nierozróżniana od gliadyny)
  • jęczmień – hordeina (46%-52%, także wrzucana do jednego worka z glutenem z pszenicy)
  • owies – awenina (16%, nazywana owsianym glutenem)
  • kukurydza – zeina (55%, nazywana kukurydzianym glutenem)
  • proso – panicyna (panicin, 40%)
  • ryż – orzenina (orzenin, 5%)
  • sorgo – kafiryna (kafirin, 52%)

Wiele z tych białek jest bardzo słabo przebadanych. Gliadyna z pszenicy jest z nich najpowszechniejsza (i chyba najgorsza), ale ze względu na swoje podobieństwo pozostałe białka także mogą nam szkodzić. Brakuje badań na ten temat, ale wydaje się, że najpowszechniejsza jest nadwrażliwość na białka pszenicy, żyta i jęczmienia, czasem zdarza się także na białka owsa albo kukurydzy, a najrzadziej występuje nadwrażliwość na proso, ryż albo sorgo.

Te ostatnie uznaje się za w miarę bezpieczne i wiele osób wrażliwych na gluten, jeśli bardzo chce, może je jeść bez poważniejszych objawów, ale osoby z chorobami autoimmunologicznymi muszą unikać wszystkich zbóż bez wyjątku. Zboża nam nie dostarczają niczego unikalnego i można je bezpiecznie wykluczyć z diety.

Zobacz też o podróży samolotem, gdy unikasz glutenu: Posiłek bezglutenowy w samolocie: część 1, 2, 3 i 4.

Nauka wciąż jednak nie rozwiązała wszystkich zagadek wokół glutenu. Wiemy, że kiszenie zakwasu powoduje zmiany w strukturze glutenu {49}, przez co działa on nieco mniej alergicznie. Nie jest jednak do końca wiadome, u kogo to działa, a u kogo nie. Wiemy, że niektórzy z nas mają w jamie ustnej bakterie (z rodziny Rothia), które rozkładają gluten {50}, jednak nie jest jasne, jaki to ma wpływ na ludzi z nadwrażliwością pokarmową.

Czy pokarmy oznaczone symbolem przekreślonego kłosa, jako bezglutenowe są bezpieczne? Nie, nawet jeśli w składzie nie mają pszenicy, to mogą zawierać inne zboża, których białka mają podobne działanie do pszennego glutenu. Gotowe bezglutenowe posiłki prawie zawsze zawierają ryż, kukurydzę albo owies. Dlatego dla niektórych ludzi wrażliwych na gluten i podobne białka pokarmy oficjalnie bezglutenowe, nie są żadnym rozwiązaniem. Jedynym wyjściem jest całkowita rezygnacja z jedzenia zbóż i jakiejkolwiek ekspozycji na szkodliwe ich białka.

Gluten jest wszędzie, nie tylko w zbożach. Współcześnie używa się zbóż zawierających gluten do produkcji prawie wszystkiego:

  • gotowe jedzenie/fast food – prawie wszystkie gotowe zupy, sosy, dressingi, konserwy, dania i potrawy zawierają gluten
  • jedzenie w proszku
  • piwo
  • niektóre przyprawy i ich mieszanki, proszek do pieczenia
  • niektóre lekarstwa, witaminy i suplementy
  • kosmetyki, np. szminki
  • klej na znaczkach i kopertach
  • opłatek, hostia
  • niektóre probiotyki – jedno z badań znalazło ślady glutenu w 12 spośród 22 najpopularniejszych priobiotyków w USA {51}, a chorzy na celiakię zażywający probiotyki mają więcej objawów choroby {52}
  • ciastolina i podobne zabawki
  • suplementy z drożdży piwnych (inne drożdże nie zawierają glutenu)

Gluten w składzie produktów jest zazwyczaj ukryty, można go spotkać pod nazwami:

  • pszenica (jakakolwiek), jęczmień, żyto
  • mąka pszenna, żytnia
  • kasza manna
  • semolina
  • kamut
  • seitan

Poza tym gluten mogą zawierać następujące składniki:

  • skrobia modyfikowana (i wszystkie inne składniki zawierające słowa „skrobia” albo „skrobiowy”)
  • stabilizator, zagęstnik
  • słód, syrop albo ekstrakt słodowy, mąka słodowa
  • maltoza
  • emulgator
  • białko (proteiny) roślinne
  • dekstryna i maltodekstryna
  • sos sojowy

Dodatkowo ze względu na wspólne przetwarzanie z pszenicą, często zanieczyszczone pszennym glutenem są produkty, które go nie powinny zawierać:

  • owies
  • gryka
  • kukurydza
  • proso (z niego pochodzi kasza jaglana)
  • quinoa (komosa ryżowa)
  • ryż
  • soja (która i tak jest trucizną, więc nie powinniśmy jej tak czy siak w ogóle jeść)

Skoro gluten nie ma wartości odżywczych, szkodzi wielu, a nie da się łatwo stwierdzić komu, najlepszym wyjściem jest czasowa całkowita eliminacja zbóż z diety na czas 2-3 miesięcy, a potem ich ponowne wprowadzenie. Uwaga na ukryte źródła glutenu! Pamiętaj, rezygnacja nawet z 99% spożywanego glutenu może czasem nie dać spodziewanych efektów – z jedzeniem glutenu jest jak z ciążą – albo się je gluten (dowolne, nawet minimalne ilości), albo się go nie je.

Niektórzy próbują diety bezglutenowej, ale wciąż mają styczność z glutenem w kosmetykach, czy lekarstwach i to może wystarczyć, żeby objawy nietolerancji nie ustąpiły. Taka osoba uznaje, że nic się nie poprawiło, więc niby dobrze toleruje gluten i wraca do jedzenia go od rana do wieczora.

Pamiętaj też, że będąc uczulonym albo nadwrażliwym na gluten można też na skutek reakcji krzyżowych źle reagować na:

  • nabiał, nie tylko krowi (jajka to nie nabiał)
  • kakao i czekolada
  • kawa
  • wszystkie zboża (w tym ryż i kukurydza) i pseudozboża (gryka, komosa/chia, amarant/szarłat)
  • sezam, konopie i miłka abisyńska (tef)
  • drożdże
  • ziemniaki i tapioka (maniok)
  • soja
  • jajka

Wielu ludzi jednak już na samym początku takiego testu dostrzega wyraźną poprawę (niekonieczne spowodowaną samym glutenem, bo pszenica i inne zboża zawierają wiele innych uczulających substancji) i dołącza do paleo świata. Dieta paleo całkowicie eliminuje zboża i ukryte źródła glutenu, przez co jest idealnym rozwiązaniem dla wszystkich wrażliwych na niego – zarówno tych, którzy o tym wiedzą, jak i tych, którzy o tym jeszcze nie wiedzą.

Nie wierzysz? Sprawdź i przekonaj się sam(a) – na jakiś czas wyklucz gluten z diety. Taki test jest całkowicie bezpieczny, a pierwsze pozytywne efekty powinny być już widoczne po paru dniach (czytaj więcej: Efekty diety paleo i Paleo dla początkujących).

Podyskutuj o glutenie, zdrowiu i odżywianiu: polskie forum paleo – zadaj pytanie albo podziel się doświadczeniami i pomóż innym!


Chcesz dostawać informacje na maila o nowych postach na stronie PaleoSMAK? Nie spamujemy, szanujemy prywatność i zawsze możesz się wypisać.

Zobacz bezglutenowe chleby paleo:


Czytaj więcej: Co to jest dieta paleo? | Paleo dla początkujących | Efekty diety paleo | Żywieniowe fakty i mity | Węglowodany | Dlaczego ludzie jedzą zboża? | Zboża szkodzą | Rak żywi się cukrem | Paleo dla dzieci? | Gluten NIE dla niemowląt | Styl życia paleo

Źródła:
  1. Di Sabatino A, Volta U, Salvatore C, Biancheri P, Caio G, De Giorgio R, Di Stefano M, Corazza GR. Small Amounts of Gluten in Subjects With Suspected Nonceliac Gluten Sensitivity: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled, Cross-Over Trial. Clin Gastroenterol Hepatol. 2015 Sep;13(9):1604-12.e3.
    DOI/Crossref: 10.1016/j.cgh.2015.01.029 [PubMed] [Google Scholar]
  2. Rosinach M, Fernández-Bañares F, Carrasco A, Ibarra M, Temiño R, Salas A, Esteve M. Double-Blind Randomized Clinical Trial: Gluten versus Placebo Rechallenge in Patients with Lymphocytic Enteritis and Suspected Celiac Disease. PLoS One. 2016 Jul 8;11(7):e0157879.
    DOI/Crossref: 10.1371/journal.pone.0157879 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  3. Shahbazkhani B, Sadeghi A, Malekzadeh R, Khatavi F, Etemadi M, Kalantri E, Rostami-Nejad M1, Rostami K. Non-Celiac Gluten Sensitivity Has Narrowed the Spectrum of Irritable Bowel Syndrome: A Double-Blind Randomized Placebo-Controlled Trial. Nutrients. 2015 Jun 5;7(6):4542-54.
    DOI/Crossref: 10.3390/nu7064542 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  4. Hollon J, Puppa EL, Greenwald B, Goldberg E, Guerrerio A, Fasano A. Effect of gliadin on permeability of intestinal biopsy explants from celiac disease patients and patients with non-celiac gluten sensitivity. Nutrients. 2015 Feb 27;7(3):1565-76.
    DOI/Crossref: 10.3390/nu7031565 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  5. Jamnik J, García-Bailo B, Borchers CH, El-Sohemy A. Gluten Intake Is Positively Associated with Plasma α2-Macroglobulin in Young Adults. J Nutr. 2015 Jun;145(6):1256-62.
    DOI/Crossref: 10.3945/jn.115.212829 [PubMed] [Google Scholar]
  6. Chris Kresser, M.S. RHR: Are Lyme Disease and Celiac Disease Connected? with Dr. Ramzi Asfour, dostęp 2020-01-03. [Link]
  7. Wikipedia. Gluten exorphin, dostęp 2019-11-12. [Link]
  8. Hadjivassiliou M, Grünewald RA, Lawden M, Davies-Jones GA, Powell T, Smith CM. Headache and CNS white matter abnormalities associated with gluten sensitivity. Neurology. 2001 Feb 13;56(3):385-8.
    DOI/Crossref: 10.1212/wnl.56.3.385 [PubMed] [Google Scholar]
  9. Zis P, Julian T, Hadjivassiliou M. Headache Associated with Coeliac Disease: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2018 Oct 6;10(10).
    DOI/Crossref: 10.3390/nu10101445 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  10. Hadjivassiliou M, Grünewald RA, Davies-Jones GA. Gluten sensitivity as a neurological illness. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2002 May;72(5):560-3.
    DOI/Crossref: 10.1136/jnnp.72.5.560 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  11. Jackson J, Eaton W, Cascella N, Fasano A, Santora D, Sullivan K, Feldman S, Raley H, McMahon RP, Carpenter WT Jr, Demyanovich H, Kelly DL. Gluten sensitivity and relationship to psychiatric symptoms in people with schizophrenia. Schizophr Res. 2014 Nov;159(2-3):539-42.
    DOI/Crossref: 10.1016/j.schres.2014.09.023 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  12. Okusaga O, Yolken RH, Langenberg P, Sleemi A, Kelly DL, Vaswani D, Giegling I, Hartmann AM, Konte B, Friedl M, Mohyuddin F, Groer MW, Rujescu D, Postolache TT. Elevated gliadin antibody levels in individuals with schizophrenia. World J Biol Psychiatry. 2013 Sep;14(7):509-15.
    DOI/Crossref: 10.3109/15622975.2012.747699 [PubMed] [Google Scholar]
  13. 60 Years of Research Links Gluten Grains to Schizophrenia, dostęp 2019-11-12. [Link]
  14. Gerace E,, Resta F, Landucci E, Renzi D, Masi A, Pellegrini-Giampietro DE, Calabrò A, Mannaioni G. The gliadin peptide 31-43 exacerbates kainate neurotoxicity in epilepsy models. Sci Rep. 2017 Nov 9;7(1):15146.
    DOI/Crossref: 10.1038/s41598-017-14845-4 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  15. Lau NM, Green PH, Taylor AK, Hellberg D, Ajamian M, Tan CZ, Kosofsky BE, Higgins JJ, Rajadhyaksha AM, Alaedini A. Markers of Celiac Disease and Gluten Sensitivity in Children with Autism. PLoS One. 2013 Jun 18;8(6):e66155.
    DOI/Crossref: 10.1371/journal.pone.0066155 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  16. Vojdani A, O'Bryan T, Green JA, Mccandless J, Woeller KN, Vojdani E, Nourian AA, Cooper EL. Immune response to dietary proteins, gliadin and cerebellar peptides in children with autism. Nutr Neurosci. 2004 Jun;7(3):151-61.
    DOI/Crossref: 10.1080/10284150400004155 [PubMed] [Google Scholar]
  17. de Magistris L, Picardi A, Siniscalco D, Riccio MP, Sapone A, Cariello R, Abbadessa S, Medici N, Lammers KM, Schiraldi C, Iardino P, Marotta R, Tolone C, Fasano A, Pascotto A, Bravaccio C. Antibodies against food antigens in patients with autistic spectrum disorders. Biomed Res Int. 2013;2013:729349.
    DOI/Crossref: 10.1155/2013/729349 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  18. Rosenspire A, Yoo W, Menard S, Torres AR. Autism spectrum disorders are associated with an elevated autoantibody response to tissue transglutaminase-2. Autism Res. 2011 Aug;4(4):242-9.
    DOI/Crossref: 10.1002/aur.194 [PubMed] [Google Scholar]
  19. Alaedini A, Okamoto H, Briani C, Wollenberg K, Shill HA, Bushara KO, Sander HW, Green PH, Hallett M, Latov N. Immune cross-reactivity in celiac disease: anti-gliadin antibodies bind to neuronal synapsin I. J Immunol. 2007 May 15;178(10):6590-5.
    DOI/Crossref: 10.4049/jimmunol.178.10.6590 [PubMed] [Google Scholar]
  20. Hadjivassiliou M, Gibson A, Davies-Jones GA, Lobo AJ, Stephenson TJ, Milford-Ward A. Does cryptic gluten sensitivity play a part in neurological illness? Lancet. 1996 Feb 10;347(8998):369-71.
    DOI/Crossref: 10.1016/s0140-6736(96)90540-1 [PubMed] [Google Scholar]
  21. Frank Lipman MD. Questions and Answers on Gluten – Part 2, dostęp 2019-11-12. [Link]
  22. Chris Kresser, M.S. The Little-Known Connection between Leaky Gut, Gluten Intolerance, and Gallbladder Problems, dostęp 2019-11-13. [Link]
  23. Anderson LA1, McMillan SA, Watson RG, Monaghan P, Gavin AT, Fox C, Murray LJ. Malignancy and mortality in a population-based cohort of patients with coeliac disease or gluten sensitivity. World J Gastroenterol. 2007 Jan 7;13(1):146-51.
    DOI/Crossref: 10.3748/wjg.v13.i1.146 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  24. Vinagre-Aragón A, Zis P, Grunewald RA, Hadjivassiliou M. Movement Disorders Related to Gluten Sensitivity: A Systematic Review. Nutrients. 2018 Aug 8;10(8).
    DOI/Crossref: 10.3390/nu10081034 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  25. Di Lazzaro V, Capone F, Cammarota G, Di Giuda D, Ranieri F. Dramatic improvement of parkinsonian symptoms after gluten-free diet introduction in a patient with silent celiac disease. J Neurol. 2014 Feb;261(2):443-5.
    DOI/Crossref: 10.1007/s00415-014-7245-7 [PubMed] [Google Scholar]
  26. Vörös P, Sziksz E, Himer L, Onody A, Pap D, Frivolt K, Szebeni B, Lippai R, Győrffy H, Fekete A, Brandt F, Molnár K, Veres G, Arató A, Tulassay T, Vannay A. Expression of PARK7 is increased in celiac disease. Virchows Arch. 2013 Sep;463(3):401-8.
    DOI/Crossref: 10.1007/s00428-013-1443-z [PubMed] [Google Scholar]
  27. Catassi C, Rätsch IM, Fabiani E, Ricci S, Bordicchia F, Pierdomenico R, Giorgi PL. High prevalence of undiagnosed coeliac disease in 5280 Italian students screened by antigliadin antibodies. Acta Paediatr. 1995 Jun;84(6):672-6.
    DOI/Crossref: 10.1111/j.1651-2227.1995.tb13725.x [PubMed] [Google Scholar]
  28. Chris Kresser, M.S. 3 Reasons Gluten Intolerance May Be More Serious Than Celiac Disease, dostęp 2019-11-12. [Link]
  29. Chris Kresser, M.S. Still Think Gluten Sensitivity Isn’t Real? dostęp 2019-11-12. [Link]
  30. Volta U, Tovoli F, Cicola R, Parisi C, Fabbri A, Piscaglia M, Fiorini E, Caio G. Serological tests in gluten sensitivity (nonceliac gluten intolerance). J Clin Gastroenterol. 2012 Sep;46(8):680-5.
    DOI/Crossref: 10.1097/MCG.0b013e3182372541 [PubMed] [Google Scholar]
  31. Sapone A, Lammers KM, Mazzarella G, Mikhailenko I, Cartenì M, Casolaro V, Fasano A. Differential mucosal IL-17 expression in two gliadin-induced disorders: gluten sensitivity and the autoimmune enteropathy celiac disease. Int Arch Allergy Immunol. 2010;152(1):75-80.
    DOI/Crossref: 10.1159/000260087 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  32. Czaja-Bulsa G. Non coeliac gluten sensitivity - A new disease with gluten intolerance. Clin Nutr. 2015 Apr;34(2):189-94.
    DOI/Crossref: 10.1016/j.clnu.2014.08.012 [PubMed] [Google Scholar]
  33. Sapone A, Bai JC, Ciacci C, Dolinsek J, Green PH, Hadjivassiliou M, Kaukinen K, Rostami K, Sanders DS, Schumann M, Ullrich R, Villalta D, Volta U, Catassi C, Fasano A. Spectrum of gluten-related disorders: consensus on new nomenclature and classification. BMC Med. 2012 Feb 7;10:13.
    DOI/Crossref: 10.1186/1741-7015-10-13 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  34. Volta U, Bardella MT, Calabrò A, Troncone R, Corazza GR; Study Group for Non-Celiac Gluten Sensitivity. An Italian prospective multicenter survey on patients suspected of having non-celiac gluten sensitivity. BMC Med. 2014 May 23;12:85.
    DOI/Crossref: 10.1186/1741-7015-12-85 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  35. Losurdo G, Principi M, Iannone A, Amoruso A, Ierardi E, Di Leo A, Barone M. Extra-intestinal manifestations of non-celiac gluten sensitivity: An expanding paradigm. World J Gastroenterol. 2018 Apr 14;24(14):1521-1530.
    DOI/Crossref: 10.3748/wjg.v24.i14.1521 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  36. Çekın AH, Çekın Y, Sezer C. Celiac disease prevalence in patients with iron deficiency anemia. Turk J Gastroenterol. 2012;23(5):490-5. [PubMed] [Google Scholar]
  37. Sáez LR, Álvarez DF, Martínez IP, Mieres NA, García PN, García Rde F, Menéndez SR, Alegre SV, Goñi JL. Refractory iron-deficiency anemia and gluten intolerance - Response to gluten-free diet. Rev Esp Enferm Dig. 2011 Jul;103(7):349-54.
    DOI/Crossref: 10.4321/s1130-01082011000700003 [PubMed] [Google Scholar]
  38. Jackson JR, Eaton WW, Cascella NG, Fasano A, Kelly DL. Neurologic and psychiatric manifestations of celiac disease and gluten sensitivity. Psychiatr Q. 2012 Mar;83(1):91-102.
    DOI/Crossref: 10.1007/s11126-011-9186-y [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  39. Serratrice J, Disdier P, de Roux C, Christides C, Weiller PJ. Migraine and coeliac disease. Headache. 1998 Sep;38(8):627-8.
    DOI/Crossref: 10.1046/j.1526-4610.1998.3808627.x [PubMed] [Google Scholar]
  40. Kelly Brogan, M.D. Is Wheat Making You Wait For Babies? The Gluten Infertility Link, dostęp 2010-11-13. [Link]
  41. Shah S, Leffler D. Celiac disease: an underappreciated issue in women's health. Womens Health (Lond). 2010 Sep;6(5):753-66.
    DOI/Crossref: 10.2217/whe.10.57 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  42. Choi JM, Lebwohl B, Wang J, Lee SK, Murray JA, Sauer MV, Green PH. Increased prevalence of celiac disease in patients with unexplained infertility in the United States. J Reprod Med. 2011 May-Jun;56(5-6):199-203. [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  43. Ferguson R, Holmes GK, Cooke WT. Coeliac disease, fertility, and pregnancy. Scand J Gastroenterol. 1982 Jan;17(1):65-8.
    DOI/Crossref: 10.3109/00365528209181045 [PubMed] [Google Scholar]
  44. Feighery C. Fortnightly review: coeliac disease. BMJ. 1999 Jul 24;319(7204):236-9.
    DOI/Crossref: 10.1136/bmj.319.7204.236 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  45. San Mauro Martín I, Garicano Vilar E, Collado Yurrutia L, Ciudad Cabañas MJ. Is gluten the great etiopathogenic agent of disease in the XXI century? Nutr Hosp. 2014 Dec 1;30(6):1203-10.
    DOI/Crossref: 10.3305/nh.2014.30.6.7866 [PubMed] [Google Scholar]
  46. Haupt-Jorgensen M, Holm LJ, Josefsen K, Buschard K. Possible Prevention of Diabetes with a Gluten-Free Diet. Nutrients. 2018 Nov 13;10(11).
    DOI/Crossref: 10.3390/nu10111746 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  47. Sildorf SM, Fredheim S, Svensson J, Buschard K. Remission without insulin therapy on gluten-free diet in a 6-year old boy with type 1 diabetes mellitus. BMJ Case Rep. 2012 Jun 21;2012.
    DOI/Crossref: 10.1136/bcr.02.2012.5878 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  48. Living With Celiac Disease, dostęp 2019-11-14. [Link]
  49. De Angelis M, Rizzello CG, Scala E, De Simone C, Farris GA, Turrini F, Gobbetti M. Probiotic preparation has the capacity to hydrolyze proteins responsible for wheat allergy. J Food Prot. 2007 Jan;70(1):135-44.
    DOI/Crossref: 10.4315/0362-028x-70.1.135 [PubMed] [Google Scholar]
  50. Zamakhchari M, Wei G, Dewhirst F, Lee J, Schuppan D, Oppenheim FG, Helmerhorst EJ. Identification of Rothia bacteria as gluten-degrading natural colonizers of the upper gastro-intestinal tract. PLoS One. 2011;6(9):e24455.
    DOI/Crossref: 10.1371/journal.pone.0024455 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  51. Nazareth S, Lebwohl B, Voyksner JS, Green PH. Widespread Contamination of Probiotics With Gluten, Detected by Liquid Chromatography-Mass Spectrometry. Gastroenterology, Vol 148, Issue 4, S-28.
    DOI/Crossref: 10.1016/S0016-5085(15)30097-4 [Google Scholar]
  52. Nazareth S, Lebwohl B, Tennyson CA, Simpson S, Greenlee H, Green PH. Dietary Supplement Use in Patients With Celiac Disease in the United States. J Clin Gastroenterol. 2015 Aug;49(7):577-81.
    DOI/Crossref: 10.1097/MCG.0000000000000218 [PubMed] [Google Scholar]
Dodaj komentarz przez Facebooka poniżej albo formularzem na dole strony:

51 komentarzy do “Gluten – 55 chorób, nie tylko celiakia”

  1. Czy są dowody na to że gluten wywołuje raka? jeśli tak to jakie są to dowody i co to dokładnie za rak?

  2. Witam,
    Wszystkim osobom zainteresowanym tematem glutenu podpowiem, że warto wykluczyć gluten z diety na przynajmniej 3 tygodnie i sprawdzić samemu jaki będzie efekt. Robiłam szereg badań mojemu synowi, by udowodnić lekarzom, rodzinie i Bóg wie komu, że mój syn źle reaguje na gluten (wiedziałam to tylko z obserwacji). Dopiero po długim czasie od wykluczenia alergii, celiakii i nietolerancji glutenu przyznano mi rację, że powinnam nie tylko ograniczyć dziecku gluten, ale także go całkowicie usunąć z diety. Dziecko zakwalifikowano do tak zwanej grupy 3, czyli osób z niesklasyfikowaną nigdzie nadwrażliwością na gluten. Pomogły badania DNA. Pytanie czy Wam jako dorosłym potrzeba wydawania dużej ilości pieniędzy na badania? 3 tygodnie bez glutenu nie sprawi, że przestaniecie go trawić, a może tylko pomóc.
    Polecam również diagnostykę w kierunku nietolerancji histaminy, gdy obserwujecie korzyści z odstawienia glutenu.
    Z pytaniami możecie pisać do mnie na twitterze
    Zdrowia życzę : )

  3. ,,Detoks zbozowy w 10 dni"
    William Davis
    Dobra informacja nie ma ceny I jest podstawą sukcesu, w przypadku tej książki zdrowia I nie tylko.
    Życzę radości.

  4. Mam pytanie odnośnie octu jabłkowego – pije 1 łyżeczkę na pół szklanki wody i potem zawsze boli mnie żołądek, przez jakies 30 minut… czy to normalna reakcja, czy powinnam się z nim pożegnać?

  5. A nic nie jest napisane o orkiszu, ponoć gluten z tej maki jest łatwiej przyswajalny niż z maki pszennej.

    1. Orkisz to pszenica, a o pszenicy masz dużo powyżej 🙂 Orkisz to jedna z najstarszych odmian pszenicy i ten gluten jest rzeczywiście nieco inny i jest go mniej. To jednak nie zmienia faktu, że orkisz ma gluten i nie powinno się go jeść.

  6. Dziękuję za tak obszerny artykuł z wieloma odniesieniami do badań. Dietą paleo nie jestem zainteresowana, bo nie spożywam produktów odzwierzęcych, które również nie są ludziom do niczego potrzebne, a nawet nam szkodzą (co na pewno również wiecie, dostępnych badań), ale tematyka glutenu i jego wpływu na na nasze zdrowie jest niesamowita.. wystarczy spojrzeć na wielką pszenną bułkę ze smażonym w głębokim oleju kotlecie-ulubionym posiłku amerykanów i dosłownie na talerzu mamy powód tylu chorób cywilizacyjnych, depresji, trądziku.. powinniśmy uczyć się w szkole takich rzeczy. Na pewno zagłębię jeszcze temat glutenu, chociaż nie wiem co więcej można by o nim powiedzieć, napisaliście już chyba wszystko, dziękuję:)

  7. Witam, ciekawi mnie temat, bo mam Hashimoto, ale moje próby rezygnacji z glutenu spełzają na niczym. Po dwóch dniach nie jedzenia chleba, makaronu, ani niczego glutenowego (natomiast starałam się zamienić go na różne warzywa, owoce, pierś kurczaka itp.w każdym bądź razie głodna nie chodziłam), mam bardzo silne bóle głowy, trzęsą mi się ręce i czuję się ogólnie zmęczona.
    Dokładnie jak na jakimś odwyku.
    Chciałabym zrezygnować z glutenu, ale nie pozwala mi na to samopoczucie. Co robić?

    Pozdrawiam

    1. Dla niektórych gluten jest bardzo uzależniający, jak narkotyki wręcz. Borykasz się z typowym syndromem odstawienia. Po prostu przeczekaj. Po paru dniach minie. Jedz dużo zdrowego tłuszczu i białka – przynajmniej głodna nie będziesz.

    2. Te objawy to efekt wymierania bakterii, które żywiły się zbożami glutenowymi, a Ty im zabrałaś jedzenie. W takich dniach można odżywiać się rosołem z warzywami i mięsem z tego rosołu. Dostarczymy organizmowi co potrzebne. Potrafi to trwać niestety kilka dni, u każdego może być inaczej.

    3. Mam również hashimoto. Ostatnio silny stan zapalny się pojawił i guzy na tarczycy oraz bardzo powiekszone wole.
      Stan zapalny jelit okrężnicy.
      Do tego należę do grupy ryzyka raka jelita grubego.
      Ból był nie do opisania, a pomoc lekarska żałosna.
      Odstawilam gluten, kupując produkty "bezglutenowe " i całkiem nie złe są.
      Mieszkam w Szwecji ale myślę, że w Polsce również jest duży wybór.
      Oczywiście jestem pod tak zwaną opieką lekarza ale oprócz ich badań, sama walcze o siebie. Mam nadzieję, że znajdziesz produkty które przypadną ci do gustu. Bo ból który potrafi wywołać gluten, nie da się porównać nawet do bólu zęba.

      1. Anka, miałam coś podobnego z jelitami – stan zapalany praktycznie całego przewodu pokarmowego, lekarze do konca nie potrafili określić czy to Crohne czy wzjg a ja nie mogłam nic jeść, ból potworny że żyć trudno. Odstawienie glutenu pomogło ale stan zapalny jelit tlił się w niektórych miejscach co też bywało bolesne, utrudniało życie. Dopiero przejście przez scd pomogło mi uporządkować jelita, a lekarze stwierdzili, że "mam zdrowe jelita".
        Korzystam tylko z produktów naturalnie bezglutenowych, nie kupuje żadnych zamienników chleba itd. Jeśli sporadycznie w podróży zdarza mi się skorzystać z takich produktów to potem robię kilkudniowe oczyszczanie jelit na bazie rosołu, jak w scd.

        1. Ateora 24.11 mam kolonoskopie, fajnie sie sklada, bo wlasnie przeszlam na bezgluten i zobaczymy. Ja czuje sie lepiej ale lekarzowi nic nie powiem, niech szuka dalej idiota.
          24 tez mam biopsje, bo znalezli cysty na tarczycy. Na razie walcze na wlasna reke.
          Jestem tak zla na lekarzy, ze nie chce nawet myslec zeby sie nie nakrecac.
          Dwa miesiace zdychania i zadnej pomocy!
          Ogolnie ja raczej dbam o siebie, od kiedy moj tata zmarl na raka jelita grubego, wczesniej babcia, zaczelam szalec z ziolkami. I wszystkie badania mam dobre na dzisiaj. Tylko to gowno.

          1. aha widze jest wiecej Anek, to ja sie bede podpisywala Suna, tak jak na forum sie przywitalam

          2. Anka-Suna – tego się nie da wyleczyć bez zaleczenia jelit, naprawy flory bakteryjnej, i nauczenia na nowo trawienia i przyswajania. Takie są moje doświadczenia. Protokół SCD mi pomógł – właściwie uratował mi życie: scdlifestyle.com, http://www.breakingtheviciouscycle.info/ a to wszystko jest oparte na 50cio letnich pracach dr Haasa ze 100lat temu, i Elaine to rozwijała (badała) do współczesnego jedzenia. Praca dr Haasa jest w necie dostępna, jak ja to czytałam to też się zastanawiałam co robią lekarze?
            Skoro tak silnie zareagowałaś na odstawienie glutenu to czy nie warto sprawdzić czy nie masz celiakii?
            Masz Hashi, nie wiem czy zażywasz leki ale w PL tabletki mają gluten i ja miałam objawy po tych lekach – silne bóle, biegunka itd.
            Dopiero jak wyleczyłam jelita, nauczyłam na nowo trawić to zniknęły spadki energii, skóra zrobiła się dobra itd. Pewnie jak się zapoznasz z tymi materiałami to sama zobaczysz ile rzeczy jest od jelit:-)

          3. Na odstawienie gluta zareagowałam pozytywnie. Celiaka nie mam. Cały atak bólu był przed.
            Ale był to taki skurcz który jeszcze lekko trzyma. Oczywiście wszystko trwa dłużej ale atak nastąpił.
            Ja nie mam nic przeciwko zmuanie diety, czy badaniom. Mam coś przeciwko, że żaden konował mnie nie ratuje. Jestem na zwolnieniu, bo jestem z zawodu kierowcą raxowki, nie jestem w stanie jeździć tudzież wozić ludzi.

          4. Suna: Współczuję tego zwolnienia, bólów i postawy lekarza ale prawda jest taka, że jak sobie chory sam nie pomoże to lekarz go nie poprowadzi w tej chorobie. Przynajmniej ja musiałam sama się tego nauczyć, bo byłam tak wymęczona bólami, że ja po prostu żyć nie mogłam. Jeść nie mogłam bo czułam ból jak mi kęs jedzenia wędruje po jelitach. Po glutenie mam taki ból jakby mi ktoś walił kamieniem po brzuchu, robię się mokra w kilka minut, biegunka, wymioty i tak mnie trzyma z 6 godzin. Odstawiłam gluten i z czasem pojawił się ból brzucha o 3ciej nad ranem. To był taki ściskający ból brzucha, ze oddychać nie mogłam, nie wspominając o spaniu. Lekarz mówił, że" tak już będzie, bo te choroby jelit tak mają". Ale zaczęłam szukać. Dowiedziałam, że są "czterej jeźdźcy", które przy chorobach jelit powodują takie bóle: orzechy, jajka, nabiał i owoce. Pierwsza myśl: no jak to, lekarz tyle się uczy i tego by nie wiedział. Przecież to proste aby odstawić jabłko (pozostałych już nie jadłam). Ból minął i do dziś nie wrócił, choć owoce zjadam. Ale wracał ropień na jelicie grubym co 3 miesiące. I wtedy zaczęłam się uczyć i przeszłam na scd.
            Próbowałam lekarzy zainteresować tymi badaniami, pracami ale usłyszałam: „pracuję od 8mej do 20 i nie mam czasu czytać badań”. I dawali też odczuć, że na studiach nauczono nas, że tego nie można wyleczyć to tak już jest. Wyleczyłam się też z lekarzy choć też mi to trochę zajęło:-) Wiem też, że ta choroba może wrócić bo przecież „genialni chemicy” pracują nad chemio-żywnością, pestycydami i znów coś może nam uszkadzać jelita.
            Może Twój lekarz jak zobaczy, ze lepiej się czujesz, i jest poprawa to zainteresuję się metodą i będzie chciał Cię wspierać wiedzą?:-)

          5. Ja nie mam takiej odwagi żeby przekazać lekarzowi więcej info niż on sam wie. Ostatnio usłyszałam od niego, że nie jest byle jakim lekarzynom.
            Natomiast nie zamierzam iść za nim jak ślepa koza.
            To co opisujesz, to dokładnie tak mialam miałam z bólem.
            Trochę mnie zastanawia uczucie dyskomfortu jeszcze tak jakby w żebrach i na boki.To uczucie jakby mi się mięśnie rozpychaly, raczej twarde odczucie.
            Ból już jakby mija. Biorę też polopiryne na stan zapalny. Jakoś muszę dotrwać do kolejnych badań .

          6. Polopiryna może wywoływać krwawienia z przewodu pokarmowego, doprowadzić do wrzodów więc tak naprawdę tym preparatem możesz sobie pogarszać a nie rozwiązuje on Twoich dolegliwości. Dopóty nie zrobisz „resetu” flory bakteryjnej to ból może wracać, dyskomfort może się utrzymywać, to wszystko może być cykliczne. Bakterie dają do wiwatu. A polopiryna na ten ból jest bezradna. Bakterie wytwarzają różne gazy, substancje i to powoduje, ze mamy wzdęcia, skręty brzucha itd.

            A z tego co piszesz to będziesz miała kolonoskopie a dolegliwości masz ze strony żołądka czyli tej części, która nie będzie badana. Czyli wizyta u lekarza może niewiele zmienić.  

            Zrobienie intro scd (3-5dni) może ci poprawić samopoczucie i rozpocząć proces leczenia jelit, różnie można się czuć podczas intro bo czasem obumieranie bakterii daje do wiwatu ale nie musi tak być, ja się już od intro czułam lepiej.

            Lekarze bywają różni. Ale niektórzy sami pytali co zrobiłam jak zobaczyli, że głębokie rany z opuszków palców poznikały w tydzień – przestałam dotykać gluten:-) Sami byli zaskoczeni, ze odstawienie glutenu wyleczyło mi cerę. A jak już pytali to odpowiadałam:-)

          7. Ateora dziękuję za wskazówki. Zaraz wszystko prześledzę i się dostosuję. Co do żołądka, wątroby i innych mialam usg i rentgen brzucha 3d, mialam też renten zeber, klatki piersiowej i sama nie wiem co jeszcze.
            Dzisiaj mam 3 dzień bez glutenu. Jest dobrze. Bylam na zakupach. I niespodzianka. Jedna torba była trochę ciężka, podniosłam i zrobiło mi się słabo, w głowie szum, mroczki itp
            Może to z powodu guzów w tarczycy, może ze stanu zapalnego. Czekam na biopsje i na razie nie mam wyjścia.
            Ale dziękuję, że odpisujesz i doradzasz. To jest jak światełko w tunelu 🙂

          8. Wspominałaś, że wyniki badań masz ok. Dlatego była sugestia, że to bakterie szaleją w Twoim organiźmie. A gastroskopia wykazała stan zapalny? 
            Zawroty mogą być efektem polopiryny (w skutkach ubocznych są wymienione) albo to efekt umierania bakterii, ktore zywiły sie pszenicą (gluten). Elaine wyjaśniała to w swojej książce, że tym co jemy karmimy bakterie. A jak nagle nie dostają one jedzenia to obumierają, a to dla naszego organizmu to toksyny i dlatego reakcje bywają różne: bóle brzucha, podwyższona temp, dreszcze, zawroty głowy, biegunka, zaparacia itd. Po prostu chemia w organiźmie:-) 
            Pewnie, że to można wyleczyć. Na scdlifestyle.com jest mnóstwo takich przykładów. Czasem leczenie bywa bardziej skomplikowane, bo możemy mieć robaki, brakuje witamin, trzeba wprowadzić enzymy trawienne, kwas solny bo ocet jabłkowy na wydzielanie kwasu to za mało itd. Zależy z jakiego stanu organizmu startujemy.
            Pamiętam jak miałam te nocne bóle brzucha to na początku byłam mocno spanikowana. Człowiek myślał, że może umiera ale dlaczego w takich bólach? Lekarze nie potrafili wyjasnić dlaczego boli, czułam się gorzej a strach rósł, bo przecież nie wiedziałam kiedy zaboli, kiedy wystapi biegunka itd. 
            Aż trafiłam właśnie na scd, wyjaśnienia Elaine, i po za Magdą ze zdrowiejzscd, jest jeszcze Agnieszka naprzekorniemozliwemu.blogspot.com, która scd stosuje u autystycznego syna. 
            Także mam nadzieję, że uda Ci się "opanować" organizm i wrócić do zdrowia:-)

          9. Tez robiłam kolonoskopie z pobraniem wycinków gdy byłam już na diecie bezglutenowej,moja internistka powiedziała mi ze to nie miało sensu w momencie kiedy już przeszłam na dietę

  8. Witam. Od lat zmagam się z dolegliwościami trawiennymi. Rok temu przeszłam też OZT (ostre zapalenie trzustki) powikłane ropniami w jamie brzusznej, wielokrotnymi zakażeniami, leczone antybiotykoterapią, drenażem i chirurgicznie. 2 m-ce byłam żywiona tylko dożylnie. Po włączeniu żywienia doustnego niemal po każdym pokarmie mam wzdęcia, uczucie ciężkości i do 3 godz. po posiłku bardzo mi się odbija. Szczególnie po nabiale i fasoli. Innych objawów nietolerancji nie mam. Biorę Kreon żeby wspomóc trawienie tłuszczów i białek, bo trzustka jest niewydolna. Z początku w ogóle nie mogłam jesć tłuszczy i musiałam być na diecie lekkostrawnej, która jest jednak bardzo niezdrowa i tucząca , gdyż opiera się pszennym pieczywie, makaronach i ryżu. Z czasem przeszłam z powrotem na dietę cukrzycową (mam od kilku lat insulinooporność leczoną metforminą), ale mimo jej stosowania i codziennych treningów nie mogę schudnąć ani grama (BMI ok. 25). Tak więc postanowiłam przejść na PALEO, gdyż tłuszcz gromadzi mi się głównie na brzuchu, co w połączeniu z wzdęciami stanowi problem (w ciąg dnia obwód w pasie potrafi mi się zwiększyć o 5-6 cm)

    Z tego co czytałam o PALEO to jest to dieta zalecana na insulinooporność, gdyż eliminuje zboża i potrawy mączne, które mają wysoki IG. Problem w tym, że nie lubię wieprzowiny i innych tłustych mięs i nie mogę ich jeść ze względu na dużą zawartość tłuszczu. Mam też grupę krwi A, dla której nie zalecane są czerwone mięsa. Moje gł. źródła białka w diecie to ryby, jajka i chudy drób oraz twaróg i jogurty, które uwielbiam pomimo tych wzdęć. Czy jest jakiś sposób aby lepiej trawić i tolerować nabiał? Może kozi twaróg jest lepiej tolerowany? Czy ktoś ma doświadczenia w tym względzie?

    Jak zniwelować wzdęcia po spożyciu zielonego groszku, brokułów czy fasolki szparagowej, które też bardzo lubię i uważam za dobre źródła białka i witamin?

    Co by mi pan polecił na moje problemy z trzustką i trawieniem?

    1. O wzdęciach poczytaj o FODMAP, choćby tu: https://paleosmak.pl/dieta-fodmap/ – możesz ją łączyć z paleo. Grupa krwi i jedzenie to raczej bajka i nie zwracaj na to uwagi. O grupie krwi decyduje jeden, maksymalnie dwa geny, a o tolerancji/wrażliwości na jedzenie co najmniej kilkaset, całkowicie niezależnie dziedziczonych genów. Jedz probiotyki – po antybiotykach masz pewnie niezbyt zdrową florę bakteryjną jelit.
      Co do tłuszczu – skądś musisz brać energię – albo tłuszcz, albo węglowodany. Nie możesz ograniczyć obu, bo będziesz głodna, słaba i ospała.
      O nabiale wszystko jest tu: https://paleosmak.pl/nabial/
      Powodzenia!

      1. Mam chorobę Hasshimoto. Nie toleruję wielu produktów. Nie jem ziemniaków, fasoli, drobiu oprócz gęsiny, aktualnie eliminuję w znacznym stopniu wieprzowinę, nabiał oprócz twarogu i jogurtu bez dodatku mleka w proszku. Uczę się żyć bez glutenu tzn eliminacja makaronów i dużych ilości pieczywa. Zjadam ,ok. 4 bułek średniej wielkości na tydzień. Wszystkie produkty zbożowe są bardzo tuczące (kasze też). Polecam ryż przetworzony na centymetrowe wafle bo 1 wafel ma ok 4 kalorii. Kanapki z takich wafli mają tyle wartości ile na nich położymy dodatków.¶¶¶¶¶¶¶

        1. Wafle ryżowe są bardzo przetworzonym produktem, całkowicie wypranym z wartości odżywczych. Już lepiej jeść tekturę – ma tyle samo witamin i minerałów, a nie zawiera szkodliwych białek.
          A jak masz Hashimoto, to nie ma znaczenia, ile glutenu jesz, ważne, że wciąż go jesz.

          1. Trzeba pamiętać, że cokolwiek jemy to organizm stara się trawić. Żeby trawić potrzebujemy kwas solny, enzymy trawienne, bakterie itd. I jeśli zjadamy wafle/tekturę to czy nasz organizm posiada odpowiednie "narzędzia" to trawienia? A jeśli nie posiada to co się z tym dzieje? A potem ludzie się dziwią dlaczego mają stan zapalny żołądka i inne takie. Dla przykładu – jeśli tracimy zdolność trawienia białka zwierzęcego bo nie wytwarzamy kwasu solnego to potem to niestrawione białko zalega w żołądku, i podrażnia ścianki itd. I co nam po wartościach odżywczych napisanych na opakowaniach skoro organizm nie umie z nich skorzystać?

          2. pisał pan zeby wykluczyc nasiona ,i sezam w moim przypadku Hashimota i osteoporozy ipo raku jelita grubego -mleczne potrawy wiem ze powoduja biegunki-wykluczyłam,.,,jedzenie sałatek -wykluczyłam (bol w prawym boku +tam maly polip,—Ale sezamem chce dostarczyc wapno,pestkami dyni-odstraszyc robaki słonecznik-wiele wartosci w tym wit E -ach och zawsze cos za cos skad możemy wiedzieć jak szpikowana jest np.cukinia nie polska ,nie z ogrodka wlasnego,kupiona w sklepie czy inne warzywa a i owoce To sie ,leczymy,,nie jedzac glutenu a tu trujemy

  9. W mojej rodzinie jest kobieta 80 lat – cierpi na schizofrenie, nie bardzo nasiloną, ale halucynacje, itp. Ostatnio strasznie schudła (36 kg) , nie przyswajała pokarmu, szpital nie pomógł, sami doszliśmy do tego, żeby wyeliminować gluten. Efekt – po 3 miesiącach na bananach i serkach 6 kg więcej, po roku ponad 10 kg więcej i zupełnie inna kobieta. Wiele objawów psychicznych znacznie ustąpiło. Optymistyczna i pełna życia. jej córka umarła na celiakię, jej nikt nigdy o to nie podejrzewał.

    1. Jest książka „Grain Brain. Zbożowa głowa” by dr David Perlmutter&Kristin Loberg: „Co raz więcej badan potwierdza związek miedzy nietolerancja glutenu a dysfunkcjami neurologicznymi, nawet gdy trawienie glutenu nie stwarza kłopotu, a wynik testu nietolerancji tego białka jest negatywny. Widzę to w codziennej praktyce. Wielu moich pacjentów „próbowało wszystkiego” i szukało pomocy u rozmaitych lekarzy. Bez względu na to, czy chodzi o bóle i migreny, o zespół Tourette’a, zaniki świadomości, bezsenność, stany lękowe, ADHD, depresję czy inne symptomy neurologiczne o niezidentyfikowanym pochodzeniu, przede wszystkim zalecam eliminację glutenu z diety. Wyniki nieustannie mnie zdumiewają.”

      „Okazuje się, ze gluten, a zatem dieta wysokoweglowodanowa, to jeden z bardziej znaczących stymulantów stanów zapalnych mózgu.”

      Cała książka dotyczy wpływu odżywiania na nasz mózg, sa porady co należy jeść aby mózg odżywiać a wszystko jest poparte praktyka lekarska.

      Jak chciałam pożyczyć znajomemu lekarzowi tą książkę to usłyszałam: „nie przynoś, i tak nie przeczytam”.

  10. Jeżeli ktokolwiek myśli, że ma problem z glutenem, koniecznie powinien wykonać badania w kierunku celiakii! To naprawdę nie są żarty… Można się ostro przejechać na tak głupiej sprawie. Ja chorowałam przez praktycznie całe życie, aż do momentu, kiedy koleżanka mnie uświadomiła, że to może być poważny problem… Na początku myślałam, że problem przedstawiał się tak: „zjem za dużo glutenu = będę miała problem, zjem troszeczkę = nic się nie stanie”. I faktycznie, tak się dzieje kiedy jesteśmy wrażliwi na gluten. Gorzej jeżeli mamy celiakię. Wtedy każda nawet mikrodawka glutenu sprawia, że nasze jelita są dosłownie niszczone! Nasze kosmki jelitowe zanikają i przestajemy przyjmować substancje odżywcze z pożywienia. To prowadzi do niedoborów, które przekładają się później na suchą skórę, osteoporozę, anemie, niepłodność i mnóstwo innych okropnych chorób. Z tego co wiem najgorszą konsekwencją życia z nieleczoną celiakią są zmiany nowotworowe w jelicie cienkim, czyli wiadomo co… Warto zrobić sobie jeden szybki test naszego DNA na celiakię i wiedzieć, czy zagrażają nam prawdziwe, bardzo ciężkie konsekwencje… Chciałabym być „tylko” wrażliwa na gluten… Chętnie porozmawiam ze wszystkimi osobami borykającymi się lub zastanawiającymi się nad tym czy chorują na celiakię. Długo w tym siedzę i chętnie pomogę 🙂 Do czasu aż przestanę nudzić się w domu 😛 Możecie napisać do mnie na buka.politechnika@gmail.com 🙂

    1. Tylko, ze lekarze sami zauważyli, ze celiakia występuje juz u osob, które nie maja genu odpowiadającego za celiakie. Troche to zgubne wykonanie badania DNA, bo wynik nas uspokoi a gluten dalej bedzie nam poważnie szkodził. Pomijam juz koszt samego badania.

      Gluten u nie celiakow tez powoduje „prawdziwe, bardzo ciężkie konsekwencje”. Porozmawiaj z ludźmi co maja Hashimoto, a nie maja celiaki. To jest prawdziwy ból, prawdziwe objawy. A o stanie zapalnym mózgu pod wpływem glutenu to nie wspomnę (mam znajoma co po odstawieniu glutenu pozbyła sie SM, zrobiła to na własna odpowiedzialność bo po za objawami nie miała nic do stracenia). To sa tez prawdziwe objawy.

  11. Od dwóch miesięcy nie jem zbóż. Nadal jem ryż , kukurydze, kasze gryczaną. Zauważyłam , że ustąpiła mi alergia,
    ciągłe kichanie, katar i kaszel co było bardzo meczące. Wcześniej czułam się zmęczona, apatyczna. Teraz zyskałam więcej energii do życia pomimo iż borykam sie z chorobą Hasimoto.
    Do chleba nigdy mnie zbytnio nie ciągło . Nie pachniały mi bułeczki z piekarni.
    Nie chce wracać do tego co było dlatego nadal pozostaje na diecie bezglutenowej. Moje zdrowie poprawiło się.
    Pozdrawiam.

  12. Hej. Wtrace się trochę do dyskusji bo też zastanawiałam się czy szkodzi ten gluten czy nie… ja mam problemy z hormonami dokładnie za wysoka prolaktyna objawia się u mnie to w ten sposób ze mam przedwcZesny i bardzo bolesny fizycznie i psychicZnie pms. Dostałam namowiona na paleo przez męża. Tzn ograniczylam gluten nabial cukier. Pierwszy miesiąc trochę oszukiwalam przyznaje. Ale tak jakos ten pms mi się zmniejszył… więc ciągnie diete dalej. W 2 miesiącu diety 19stego zaczelam mieć dolegliwości w 3 miesiącu już 26 i szybciej się skończyły. Z ciekawosci Zrobiłam badania Iga i igg ujemne. Więc niby nie mam nietolerancji a szkodzi… po 1 miesiącu prolaktyna spadła o ok 10 jednostek. Idę niedługo do lekarza po kolejne skierowania Ale chyba będę już niepotrzebne 🙂 gdyby nie paleo musiałabym znowu przechodzić kurację hormonalną tak więc moja rada przekonajcie się sami co dla Was dobre 😉

    1. Badania przeciwciał są bezsensowne, bo badasz 2-4 rodzaje, a powinno się badać co najmniej 20 z nich. Często te badane przeciwciała są żadne, a masz silną reakcję na gluten.

  13. Każdy produkt mączny to rzecz, której nie powinno się jeść. Osoby trenujące wiedzą, że zboża to zwykłe zapychacze i dawno z nich zrezygnowały, bez względu na jakąś dietę paleo. Spotyka się jednak zalecenia dot. spożywania płatków owsianych, z tych również się rezygnuje na rzecz „śniadań owocowych”, mimo wszystko owsiane mają mniejszy procent szkodliwości jeśli chodzi o gluten. Z ryżu czy kukurydzy nie trzeba rezygnować, zawartość glutenu jest tutaj śladowa.

    Polecam wszystkim zrezygnować na całe życie z pieczywa, makaronów, sosów itd. Statystyczny Polak nawet nie wie czym jest prawdziwy makaron z mąki durum, której u nas nie ma. Będziecie chudsi, żywsi, zdrowsi. Wiele znanych sportowców czy aktorów nie dotyka produktów mącznych od lat. Unikanie emulgatorów czy zagęstników jest trudne ale.. wystarczy nie jeść niepotrzebnych rzeczy a unikanie tych dodatków staje się faktem. Podstawą diety człowieka jest mięso. Jeśli ktoś ma z tym problemy to po prostu współczuję.

  14. Razem z żona „przeszliśmy” na paleo 3 m-ce temu.Rewelacja.Wiecej energii,lepsze samopoczucie,więcej zdrowia.
    Obawialiśmy sie kosztów i niesłusznie .
    Na jedzenie wydajemy o wiele mniej pieniędzy i posiłki są bardziej urozmaicone niż zbożowe
    Jarzyny i mięso dają duże pole dla kreatywności kulinarnej i wiem co jemy bo gotujemy sami.

  15. Mam takie pytanie, spotkałem się z opiniami, że kasza gryczana (gryka) to tak naprawdę nie jest zboże, tylko jakiś coś co jest spokrewnione z rabarbarem. Czy zatem „kaszę” gryczaną można uznać za zdrową? Podobno ma bardzo dużo krzemu.

  16. Gosia.
    Nie mogę pojąć, dlaczego chcesz jeszcze schudnąć? Pęd za modą? Dobra, to tylko moje myśli. Wcale nie będziesz się czuła komfortowo, bo zakodujesz obsesję do wymarzonej wagi.Pamiętaj,że obniżanie wagi ciała do swojego ideału wiąże się z różnymi zmianami w organizmie, a to ma swoje następstwa. Oprócz ciała, człowiek ma, ogólnie mówiąc, „wnętrze”.I może warto pokazać swój uśmiech, humor, dobre serce, zainteresowania….Patrząc w lustro większość z nas widzi fizyczne niedoskonałości, tylko po co? To jednak już inny temat ,np. samoocena, akceptacja.
    Twoje objawy wskazują na zespół jelita drażliwego bądź nerwicę wegetatywną. Sprawdź.

    1. Kobieto, a co Ci do tego ile taka Gosia chce ważyć ? Zajmij się swoją wagą,pilnuj parametrów ,diety swoich małych dzieci (dorosłym daj spokój :D), podopiecznych, a nie uszczęśliwiaj innych na siłę przesłaniem akceptacji swojego wnętrza.. Ona może to wszystko wiedzieć, rozumieć i dalej chcieć ważyć x kg. Gosia może być inteligentną, ciekawą osobą, przyciągającą wartościowych ludzi, a jednocześnie mieć wizję swojej idealnej wagi – jej sprawa, jej wolna wola. Będzie chciała przytyć – również. Będzie chciała zmienić fryzurę, styl ubierania się, pracę, czy cokolwiek – najwyraźniej ma taką potrzebę. I tyle 🙂 Za dużo w koło nauczycieli życia.

  17. A dodam jeszcze jedną ważną (dla mnie bardzo) rzecz. Odżywiając się bez zbóż przestałam obsesyjnie myśleć o jedzeniu. Z kolei w ten weekend znów pożarłabym konia z kopytami i nawet miałam ochotę na słodycze, za którymi zwykle nie przepadam. Nie mam nadwagi, ważę 57 kg przy 163 cm wzrostu ale chciałabym troszkę schudnąć, widzę potencjał w paleo 🙂 chodź dobre samopoczucie to przede wszystkim dla mnie mega zaleta. Bardzo polubiłam tą stronę i na pewno będę często tu zaglądać. Odezwę się za kilka dni czy się poprawiło u mnie.

    Pozdrawiam

    1. Generalnie czuję się lepiej, chociaż teraz zauważyłam ból brzucha po jogurtach naturalnych, zastanawiam się nad wykluczeniem także nabiału na jakiś czas.

  18. Witam,
    jestem na etapie poszukiwania diety dla siebie, niekorzystne objawy, których chciałam się pozbyć to zaparcia, depresja, bóle żołądka. Postanowiłam przez 3 tygodnie wypróbować diety bezglutenowej (w większości jadłam ryby, mięso, jajka, warzywa i owoce), czułam się bardzo dobrze, raz dziennie korzystałam z toalety co mnie cieszyło gdyż zwykle to było raz na 3 dni. Trochę ubyło mi na wadze. Na miniony weekend postanowiłam wrócić do bułeczek i makaronów i… w piątek i sobotę czułam się jeszcze w miarę dobrze, ale od wczoraj mam biegunkę, która raczej nie zdarzała mi się nigdy… cały czas czuję ciężar na żołądku i generalnie jest mi niedobrze… Czy to może być objaw nietolerancji na gluten? Od dzisiaj odstawiłam znów gluten i czekam na jakąś poprawę….

    1. To raczej wyraźny objaw nietolerancji albo glutenu, albo ogólnie pokarmów go zawierających (zboża). Jak chcesz, możesz pobawić się w testowanie pseudozbóż, jak np. gryki – prawdopodobnie je dobrze tolerujesz. Gluten uszkadza jelita każdej bez wyjątku osobie i widocznie należysz do tej połowy, która reaguje na to w widoczny sposób.
      Witaj na diecie paleo 🙂

    1. No właśnie ostatnio pojawiło się w mediach kilka takich newsów. Ktoś coś chce osiągnąć, tylko nie wiemy jeszcze, o co to całe zamieszanie. Ostatni akapit jest jednym wielkim kłamstwem. Eliminacja zbóż z diety znacznie zwiększa spożycie witamin i przyswajalność mikroelementów. Gluten nie ma absolutnie żadnych wartości odżywczych i niczego się nie traci nie jedząc go, nawet jak się nie ma uczulenia.
      Sprawdź sam – nie jedz zbóż przez 4 tygodnie i sam oceń, jak się czujesz. Nie słuchaj żadnych mediów, żadnych stron, tylko swojego organizmu.

        1. To może być sprawa glutenu. Zbadaj też tarczycę.
          Sprawa zmutowanej pszenicy; to jest zamiatane pod dywan, bochodzi o to że zwiększa się wypiekowość mąki, a makarony się nie rozgotowują. Iloś białka w makaronach i wypiekach jest niekiedy zwiększana przez dodanie mąki sojowej, ktöra zawiera ok 35% białka. Soja zawiera jednak wiele silnych fitohormonów i one powodują ogromne zawirowania w wydzielaniu hormonów naturalnych u człowieka , a nawet zaburzenia płodności.

Dodaj komentarz

Twój adres nie zostanie opublikowany. Pola wymagane są oznaczone symbolem *

Dieta paleo po polsku i styl życia dla dzieci i dorosłych