Cukrzyca – fakty i mity

Cukrzyca jest jedną z tak zwanych chorób cywilizacyjnych, o tyle groźną, że spora część chorych w ogóle nie wie, że choruje, a dowiadują się, kiedy powikłania są już na tyle groźne, że nie ma zbyt pozytywnych rokowań. Powszechność cukrzycy wynika z tego, że współczesna komercyjna medycyna wciąż upiera się, że cukrzyca nie ma żadnego związku ze spożywaniem węglowodanów.

cukrzyca paleo smak
Chora kobieta, Jan Steen, ~1660-1670

Cukrzyca nie występowała w ogóle w paleolicie (dlatego nazywamy ją chorobą cywilizacyjną). Mamy wiele zachowanych szkieletów i mumii sprzed rewolucji agrarnej, która wprowadziła zboża do naszej diety, i nie wykazują one żadnych typowych zmian dla cukrzycy. Kilka tysięcy lat później widzimy całe spektrum zmian, a starożytne papirusy i tabliczki gliniane zawierają opisy choroby, którą dziś właśnie zwiemy cukrzycą (czytaj więcej: Rewolucja agrarna i jej wpływ na ludzi).

Dlaczego medycyna nie radzi sobie z cukrzycą? Mimo iż choroba znana jest od dawna, to dopiero dwadzieścia lat temu, czyli bardzo niedawno, odkryto zjawisko insulinooporności, które jest przyczyną większości współczesnych zachorowań na cukrzycę. W tym czasie zboża miały już nienaruszalną, wręcz religijną pozycję w piramidach żywieniowych i dlatego za cukrzycę obwinia się przede wszystkim mające i tak złą sławę tłuszcze (tak, masz rację – to jest absurdalne).

Do czego doprowadziły zalecenia diety niskotłuszczowej i pełnej „zdrowych” węglowodanów złożonych można zobaczyć na poniższym obrazku (źródło: CDC) pokazującym ilość chorych na cukrzycę w USA:

Wzrost zachorowań na cukrzycę w USA, Paleo SMAK

Tak naprawdę cukrzyca nie jest jedną chorobą, ale zespołem chorób metabolicznych {1} charakteryzujących się wysokim poziomem glukozy we krwi spowodowanym niedoborami insuliny. Do 5% chorych ma cukrzycę typu 1, którą powoduje wiele czynników, spośród których stosowana dieta nie należy do najważniejszych (choć też ma wpływ!

Stymulowanie stanów zapalnych i chorób autoimmunologicznych przez zboża przyczynia się do powstania cukrzycy typu 1. Jednak zdecydowana większość chorych cierpi na cukrzycę typu 2, na którą sobie (poza posiadaniem predyspozycji do zachorowania) zapracowali dietą i trybem życia.

Do niedawna jeszcze cukrzycę typu 1 nazywano „dziecięcą”, a typu 2 „dorosłą”, ale obecnie nie ma to znaczenia – dorośli są wrakami i trwające u nich latami stany zapalne wywołują cukrzycę typu 1 (autoimmunologiczną). Z drugiej zaś strony na cukrzycę typu 2 chorują miliony nastolatków, a zdarzają się nawet paroletnie dzieci {2}!

Zobacz też: Jak wyleczyć cukrzycę typu 1 dietą – pierwszy wpis z serii: Ja i moja cukrzyca typu I.

Co to jest insulina i jaki ona ma związek z węglowodanami? Insulina jest hormonem wydzielanym przez trzustkę, kiedy w krwi podnosi się poziom glukozy (z reguły po posiłku bogatym w węglowodany). Insulina informuje cały organizm, że należy przestawić metabolizm na oszczędzanie tłuszczu i spalanie glukozy, a nadmiar glukozy zmagazynować w tkance tłuszczowej (czytaj więcej: Węglowodany a hormony)

Cukrzyca typu 2 rozwija się na skutek insulinooporności, czyli zmniejszonej wrażliwości tkanek organizmu na insulinę. Nie do końca wiemy, dlaczego niektórzy mogą mieć znacznie podwyższony poziom insuliny przez dziesiątki lat i nic się im nie dzieje, a niektórzy już po paru latach zaczynają uniewrażliwiać się na nią, choć oczywiście znamy fakt genetycznych skłonności do cukrzycy.

Najnowsze badania pokazują, że insulinooporność to nie tylko nadużywanie węglowodanów – to też chroniczne stany zapalne i niedożywienie – wszystko niestety jednak wynika z fatalnej diety.

Dieta bogata w toksyny (zboża, przemysłowe oleje roślinne, soję, cukier…) to stres oksydacyjny, stany zapalne, a zniszczone jelita i żywienie pozbawione zdrowych tłuszczów i witamin prowadzą do niedożywienia.

Dlatego też nie dziwi wynik badania, według którego wystarczy jedno jajko dziennie, by zmniejszyć ryzyko cukrzycy typu II {3}- w końcu jajka to jeden z najbardziej odżywczych pokarmów na świecie.

Coraz więcej badań dowodzi też związków pomiędzy cukrzycą i glutenem {4, 5}. O ile cukrzyca typu I jest chorobą autoimmunologiczną i jej związek z glutenem jest oczywisty, to pojawia się coraz więcej sygnałów o diecie bezglutenowej pomagającej także w cukrzycy typu II. W tym artykule {6} (po angielsku) jest to szerzej omówione z wieloma źródłami naukowymi.

Cukrzyca zaczyna się, gdy po pewnym czasie długich ekspozycji na wysokie poziomy insuliny organizm przestaje być na nią wrażliwy, więc trzustka produkuje jej coraz więcej, żeby osiągnąć zamierzony skutek, czyli obniżenie poziomu glukozy we krwi.

W dalszych stadiach choroby w przemęczonej trzustce wymierają komórki produkujące insulinę i wtedy organizm całkowicie przestaje sobie radzić z obniżaniem poziomu glukozy w krwi, przez co sieje ona spustoszenie i niszczy kolejne narządy: oczy, nerki, mózg, serce, stopy i skórę.

Od niedawna istnieje zdobywająca coraz większe uznanie hipoteza nazywająca chorobę Alzheimera „cukrzycą typu 3” {7, 8}. Co prawda potrzeba więcej badań na ten temat, ale już teraz widać tak silny związek pomiędzy chorobą Alzheimera a insulinoopornością {9}, że uzasadnione wydaje się nazwanie choroby Alzheimera „cukrzycą typu 3”, bo choroba ta bardzo przypomina zwykłą cukrzycę, jednak dotyczy głównie zmian w mózgu.

Zresztą badania pokazują, że im wyższy cukier w krwi, tym większe ryzyko chorób degeneracyjnych {10} – nawet gdy się nie ma cukrzycy! Inne badania pokazują, że to właśnie insulina jest kluczowa do rozwoju Alzheimera {11}. Dieta ketogeniczna (prawie bez węglowodanów) jest bardzo pomocna przy chorobach neurodegeneracyjnych {12}.

Według jeszcze innych badań ludzie z poważnymi chorobami psychicznymi mają większe prawdopodobieństwo cukrzycy i stanów przedcukrzycowych {13}. To kolejne z wielu dowodów na to, jak cukier niszczy nasz mózg.

Cukrzyca (i stany przedcukrzycowe) jest ściśle powiązana z zaburzeniami erekcji {14}.

Czy zastąpienie cukru słodzikami rozwiązuje problem? Niestety nie, według najnowszych badań sztuczne niskokaloryczne słodziki (sacharyna, aspartam, sukraloza…) powodują silniej insulinooporność niż zwykły cukier! Naturalne słodziki jak stewia, erytrol i ksylitol nie mają takich właściwości.

Co jeszcze? Nasi przodkowie zjadali zwierzęta dosłownie w całości, my teraz głównie ograniczamy się do mięsa jako mięśni szkieletowych zwierząt. Przez to dostarczamy dużo aminokwasu metioniny, a mało glicyny. Badania pokazują, że braki glicyny korelują z cukrzycą typu II {15}. Jedz skórę, chrząstki, ścięgna i inne niemięsne części zwierząt – najprościej to zrobić pijąc zrobiony z nich rosół (przepis).

Szczególnie ważna jest rola głodówek i postów w przypadku cukrzycy – nie tylko poprawiają wrażliwość insulinową, ale także prowadzą do odbudowy i regeneracji komórek beta trzustki {16, 17}.

Współczesna medycyna w przypadku cukrzycy zaleca dietę niskotłuszczową pełną węglowodanów złożonych (o ironio), skupiając się na indeksie glikemicznym, który jest tylko wartością szybkości uwalniania glukozy do krwi, a nie liczy nijak całkowitej ilości spożytej glukozy.

Dla koncernów farmaceutycznych jest to żyła złota, ponieważ chorym na cukrzycę doradza się dietę pełną węglowodanów i jednocześnie faszeruje się ich tabletkami sztucznie obniżającymi poziom glukozy w krwi.

W tej chwili cukrzyca jest diagnozowana nawet u dzieci i nastolatków, więc wiele osób może przez nawet 50 i więcej lat codziennie łykać garściami pigułki. Która firma nie chciałaby sobie zagwarantować przychodów na dziesiątki lat?

Czytaj koniecznie: Dieta na cukrzycę.

Nie trzeba być orłem, żeby połączyć z sobą fakty: węglowodany rozkładamy do glukozy, którą przy pomocy insuliny przetwarzamy i magazynujemy, więc jeśli ten mechanizm zaczyna szwankować z powodu nadmiaru glukozy, to logiczne jest, że należy ograniczyć spożycie węglowodanów.

Rzeczywiście chorzy na cukrzycę, którzy jeszcze nie mają znacznie zniszczonej trzustki, po przejściu na dietę niskowęglowodanową odnotowują natychmiastową poprawę zdrowia, a u wielu mijają wszystkie objawy chorobowe.

Istnieje całkiem sporo badań naukowych na temat cukrzycy i diet niskowęglowodanowych albo ketogenicznych (np. {18}), choć niestety przez następne dziesięciolecia wciąż lekarze będą zalecać jeść cukier (zboża) na cukrzycę i amputować coraz więcej kończyn z powodu powikłań ten choroby.

Dieta paleo nie jest cudownym lekarstwem, ale poprzez dietę bogatą w warzywa i zdrowe tłuszcze, a ubogą w węglowodany, wyjątkowo skutecznie zapobiega cukrzycy, a także potrafi pomóc wielu cierpiącym na nią ludziom, doprowadzających ich do niemal pełni zdrowia.


Chcesz dostawać informacje na maila o nowych postach na stronie PaleoSMAK? Nie spamujemy, szanujemy prywatność i zawsze możesz się wypisać.

Podyskutuj o cukrzycy: Polskie forum paleo. Zadaj pytanie albo podziel się doświadczeniami i pomóż innym!

Czytaj więcej: Co to jest dieta paleo? | Paleo dla początkujących | Żywieniowe fakty i mity | Dieta na… | Węglowodany | Węglowodany tuczą a nie tłuszcz | Rak żywi się cukrem | Dieta niskowęglowodanowa | Paleo dla dzieci? | Styl życia paleo

Źródła:
  1. Wikipedia. Cukrzyca, dostęp 2020-01-28. [Link]
  2. CBS News. Toddler among youngest ever diagnosed with type 2 diabetes, dostęp 2020-01-28. [Link]
  3. Noerman S, Kärkkäinen O, Mattsson A, Paananen J, Lehtonen M, Nurmi T, Tuomainen TP, Voutilainen S, Hanhineva K, Virtanen JK. Metabolic Profiling of High Egg Consumption and the Associated Lower Risk of Type 2 Diabetes in Middle-Aged Finnish Men. Mol Nutr Food Res. 2019 Mar;63(5):e1800605.
    DOI/Crossref: 10.1002/mnfr.201800605 [PubMed] [Google Scholar]
  4. Haupt-Jorgensen M, Holm LJ, Josefsen K, Buschard K. Possible Prevention of Diabetes with a Gluten-Free Diet. Nutrients. 2018 Nov 13;10(11).
    DOI/Crossref: 10.3390/nu10111746 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  5. Sildorf SM, Fredheim S, Svensson J, Buschard K. Remission without insulin therapy on gluten-free diet in a 6-year old boy with type 1 diabetes mellitus. BMJ Case Rep. 2012 Jun 21;2012.
    DOI/Crossref: 10.1136/bcr.02.2012.5878 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  6. Chris Kresser, M.S. Could a Gluten-Free Diet Reduce Your Risk of Diabetes? dostęp 2020-01-28. [Link]
  7. e la Monte SM, Wands JR. Alzheimer's disease is type 3 diabetes-evidence reviewed. J Diabetes Sci Technol. 2008 Nov;2(6):1101-13.
    DOI/Crossref: 10.1177/193229680800200619 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  8. Ekblad LL, Rinne JO, Puukka PJ, Laine HK, Ahtiluoto SE, Sulkava RO, Viitanen MH, Jula AM. Insulin resistance is associated with poorer verbal fluency performance in women. Diabetologia. 2015 Nov;58(11):2545-53.
    DOI/Crossref: 10.1007/s00125-015-3715-4 [PubMed] [Google Scholar]
  9. Kuehn BM. In Alzheimer Research, Glucose Metabolism Moves to Center Stage. JAMA. 2020 Jan 8.
    DOI/Crossref: 10.1001/jama.2019.20939 [PubMed] [Google Scholar]
  10. Zheng F, Yan L, Yang Z, Zhong B, Xie W. HbA1c, diabetes and cognitive decline: the English Longitudinal Study of Ageing. Diabetologia. 2018 Apr;61(4):839-848.
    DOI/Crossref: 10.1007/s00125-017-4541-7 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  11. Mayeux R, Stern Y. Epidemiology of Alzheimer disease. Cold Spring Harb Perspect Med. 2012 Aug 1;2(8).
    DOI/Crossref: 10.1101/cshperspect.a006239 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  12. Neth BJ, Mintz A, Whitlow C, et al. Modified ketogenic diet is associated with improved cerebrospinal fluid biomarker profile, cerebral perfusion, and cerebral ketone body uptake in older adults at risk for Alzheimer's disease: a pilot study. Neurobiol Aging. 2020;86:54-63.
    DOI/Crossref: 10.1016/j.neurobiolaging.2019.09.015 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  13. Mangurian CV, Schillinger D, Newcomer JW, Vittinghoff E, Essock SM, Zhu Z, Dyer WT, Schmittdiel JA. Diabetes and Prediabetes Prevalence by Race and Ethnicity Among People With Severe Mental Illness. Diabetes Care. 2018 Jul;41(7):e119-e120.
    DOI/Crossref: 10.2337/dc18-0425 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  14. Bovijn J, Jackson L, Censin J, Chen CY, Laisk T, Laber S, Ferreira T, Pulit SL, Glastonbury CA, Smoller JW, Harrison JW, Ruth KS, Beaumont RN, Jones SE, Tyrrell J, Wood AR, Weedon MN, Mägi R, Neale B, Lindgren CM, Murray A, Holmes MV. GWAS Identifies Risk Locus for Erectile Dysfunction and Implicates Hypothalamic Neurobiology and Diabetes in Etiology. Am J Hum Genet. 2019 Jan 3;104(1):157-163.
    DOI/Crossref: 10.1016/j.ajhg.2018.11.004 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  15. Drábková P, Šanderová J, Kovařík J, Kanďár R. An Assay of Selected Serum Amino Acids in Patients with Type 2 Diabetes Mellitus. Adv Clin Exp Med. 2015 May-Jun;24(3):447-51.
    DOI/Crossref: 10.17219/acem/29223 [PubMed] [Google Scholar]
  16. Cheng CW, Villani V, Buono R, Wei M, Kumar S, Yilmaz OH, Cohen P, Sneddon JB, Perin L, Longo VD.  Fasting-Mimicking Diet Promotes Ngn3-Driven β-Cell Regeneration to Reverse Diabetes. Cell. 2017 Feb 23;168(5):775-788.e12.
    DOI/Crossref: 10.1016/j.cell.2017.01.040 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  17. DiNicolantonio JJ, McCarty M. Autophagy-induced degradation of Notch1, achieved through intermittent fasting, may promote beta cell neogenesis: implications for reversal of type 2 diabetes. Open Heart. 2019 May 22;6(1):e001028.
    DOI/Crossref: 10.1136/openhrt-2019-001028 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
  18. Hallberg SJ, McKenzie AL, Williams PT, Bhanpuri NH, Peters AL, Campbell WW, Hazbun TL, Volk BM, McCarter JP, Phinney SD, Volek JS. Effectiveness and Safety of a Novel Care Model for the Management of Type 2 Diabetes at 1 Year: An Open-Label, Non-Randomized, Controlled Study. Diabetes Ther. 2018 Apr;9(2):583-612.
    DOI/Crossref: 10.1007/s13300-018-0373-9 [PubMed] [Google Scholar] [Pełna treść w PMC]
Dodaj komentarz przez Facebooka poniżej albo formularzem na dole strony:

5 komentarzy do “Cukrzyca – fakty i mity”

  1. Spada ci cukier bo wcześniej miałaś za duży wyrzut insuliny do krwi tzn. Teraz spada bo wcześniej cukier był za duży z powodów obrzezania się słodyczami. Trzeba zadbać o właściwa dietę i wyregulowanie poziomów cukry. Jeżeli w diecie jest za mało kalorii organizm również będzie szukał sobie najprostszych źródeł cukru aby ten brak uzupełnić. Dieta bogata w białko i regularny wysiłek fizyczny powinien to wyregulować.
    Cukrzyce 1typu mam od 20 lat .

  2. Dzien dobry, Zrobilam insuline na czczo, wynik 2,2 czyli bardzo niski. Co to moze oznaczac? Dodam ze motywacja do zrobienia tego badania byly napady i kompulsy na slodycze co 2 dni. Karmie piersia, mam hashimoto, „staram sie” byc na paleo. Nie robilam innych badan tupu krzywa czy glukoza.

    1. Dominiko, według dr Witoszek insulina obecna w organizmie w nadmiarze, ułatwia tworzenie się nowotworów i przyśpiesza proces starzenia się. Posiadanie stałego wysokiego stężenia insuliny w organizmie jest zjawiskiem niekorzystnym (nasila się tworzenie nowych naczyń w naczyniakach, nowotworach, jak również nasilają się procesy zapalne i miaźdzycowe). Dlatego tak ważna jest dieta, nie wymagająca dużego poziomu insuliny.
      Kompulsy na jedzenie słodyczy sprawiają, że układ jest zbyt przeciążony i następczo zmniejszamy produkcję insuliny, najprawdopodobniej produkując za dużo przeciwciał niszczących przeciążony narząd (w tym przypadku trzustkę).
      Na zdrowej diecie, kiedy wszystkie niedobory spowodowane osłabieniem organizmu są uzupełnione, powinna minąć niezdrowa ochota na słodkie.

Dodaj komentarz

Twój adres nie zostanie opublikowany. Pola wymagane są oznaczone symbolem *

Dieta paleo po polsku i styl życia dla dzieci i dorosłych