Na wiosnę 2019 ukazało się bardzo ciekawe badanie, według którego wystarczy tylko 20 minut kontaktu z naturą, nawet tak ograniczoną jak w mieście, by znacznie zmniejszyć poziom stresu. Czy rzeczywiście?

Pomimo nieco sensacyjnego nagłówka to badanie jest całkiem interesujące. Do tej pory nie było wiarygodnej metody na badanie stresu, a ciężko dać badanym kwestionariusz z pytaniem „podaj swój poziom stresu w skali od 1 do 10” i oczekiwać poważnych odpowiedzi 🙂

Badacze z uniwersytetu w Michigan zadali sobie dwa pytania:

1. Czy istnieje prosta metoda pomiaru poziomu stresu, którą można użyć w praktycznie dowolnym miejscu?
2. Jeśli taka metoda istnieje, to jak działa miejska natura na nasz poziom stresu?

Omawiane badanie {1} zostało opublikowane w kwietniu 2019 i odbiło się szerokim echem w mediach, nawet tych popularnych.

Do tej pory medyczny pomiar poziomu stresu opierał się na mierzeniu ilości kortyzolu w krwi, co wymagało wizyty w laboratorium i kłucia pacjenta. Pobieranie krwi jest stresujące dla wielu ludzi, a poziom kortyzolu w krwi zmienia się z minuty na minutę, więc wynik takiego pomiaru był bardzo nierzetelny.

Co ciekawe, istniały wcześniej badania, pokazujące, że dwie substancje w ślinie korelują z poziomem stresu: kortyzol i α-amylaza (jeden z enzymów rozkładających skrobię). Niektóre z tych badań ukazały się nawet 20 lat temu i aż dziw bierze, że do tej pory nie używa się powszechnie ich wniosków {2, 3, 4, 5, 6}.

Jest też badanie, w którym próbowano mierzyć poziom kortyzolu we włosach i badacze doszli do wniosku, że kontakt z naturą w mieście (w tym przypadku ogrodnictwo) obniża poziom stresu, ale oczywiście włosy rosną tak wolno, że te wyniki były bardzo uśrednione {7}.

Wiele innych badań wskazywało, że ludzie, którzy częściej przebywają na zewnątrz, wśród natury, są mniej zestresowani. Jest to dość oczywiste, więc myślę, że nie trzeba ich cytować.

Brakowało nam „minimalnej skutecznej dawki natury„, która by skutecznie obniżała poziom stresu – nikt tego nie sprawdził. Nie wiedzieliśmy też, czy trzeba jechać daleko poza miasto, czy też wystarczy iść do najbliższego parku (i jaka jest różnica).

Właśnie dlatego opisywane tu badanie jest takie ważne. Badacze z Michigan postanowili użyć nieinwazyjnej metody pomiaru markerów stresu (ze śliny) na 36 ochotnikach mieszkających w mieście.

Poproszono ich, by co najmniej 3 razy w tygodniu przez co najmniej 10 minut mieli kontakt z naturą. W mieście prawdziwej natury oczywiście nie ma, ale wystarczy iść do parku, by zamiast betonu otoczyła nas zieleń.

Badani zbierali próbki swojej śliny przed udaniem się do parku i po wyjściu z niego. Notowali także, ile trwał kontakt z naturą. Całość trwała 8 tygodni.

Wyniki są bardzo interesujące, bo pokazują istotny spadek kortyzolu w ślinie, najszybciej go ubywało po 20-30 minutach wśród natury. Po tym czasie poziom kortyzolu wciąż spadał, ale znacznie wolniej.

Drugi marker stresu w ślinie, α-amylaza, zachowywał się odmiennie. Poziom tego enzymu spadał tylko u badanych, którzy wśród zieleni siedzieli albo wolno spacerowali. Aktywność fizyczna go nie obniżała (co nie oznacza oczywiście, że ich stres nie malał).

Badanie to pokazuje nam dwie rzeczy – po pierwsze: istnieje prosta, nieinwazyjna i wiarygodna metoda pomiaru poziomu stresu. Mam nadzieję, że wkrótce będziemy mieć więcej ciekawych badań, z których wynikną proste do zastosowania metody na skuteczne obniżenie stresu.

Drugi wniosek jest ważniejszy – naprawdę wystarczy 20 minut wśród miejskiej natury, by istotnie obniżyć markery stresu. To nie jest dużo, wystarczy posiłek w pracy zjeść na zewnątrz, pod jakimś drzewem, wśród zieleni i już to powinno pomóc w naszej walce ze stresem.

Jeśli do pracy chodzisz albo jeździsz rowerem, to możesz wybrać trasę wśród zieleni, a nie pomiędzy betonowymi budynkami. Może będzie to kilka minut dłużej, ale poprawisz swoje zdrowie psychiczne i fizyczne.

Przewlekły stres jest jedną z przyczyn chyba wszystkich chorób cywilizacyjnych (czytaj więcej: Stres), więc to bardzo dobra wiadomość, że dostaliśmy do ręki proste narzędzie do obniżania go, które może zastosować chyba każdy z nas.

Czytaj więcej: Dieta paleo | Paleo dla początkujących | Efekty diety paleo | Żywieniowe fakty i mity | Dieta na… | Paleo dla dzieci? | Styl życia paleo