Trwająca wokół nas nagonka na mięso używa wielu środków do tego, byśmy zrezygnowali z tego wyjątkowo odżywczego pokarmu. Jednymi z argumentów są metionina i IGF-1, które mają rzekomo pochodzić albo powstawać z mięsa i wywoływać raka. Jaka jest prawda?

Krowy (i inne przeżuwacze) są w stanie zamienić niejadalną dla nas trawę w mięso. Koncerny tego nie potrafią (i na tym nie zarabiają), więc walczą z mięsem. Ale zacznijmy od tego, co to jest IGF-1 i jaki ma związek z rakiem i mięsem.

IGF-1 to jeden z rodzajów insulinopodobnego czynnika wzrostu {1}. Jest to hormon, którego budowa przypomina insulinę.

Każdy z nas słyszał o hormonie wzrostu {2}, ale tak naprawdę nie napędza on bezpośrednio żadnej budowy ciała. Powoduje za to produkcję IGF-1 i to on właśnie przyczynia się do wzrostu mięśni i kości.

Dorośli i starsi ludzie już nie rosną (chyba że wszerz) i panuje pogląd, że u nich IGF-1 może napędzać to jedno, co u nich może rosnąć – nowotwory.

Dokładniejsze badania pokazały, że chodzi konkretnie o jeden aminokwas z mięsa – metioninę. Metionina to jeden z niezbędnych dla nas aminokwasów, a jego najbogatsze źródła to białko zwierzęce – mięso, nabiał, jajka {3}.

Problem prawdopodobnie wynika z tego, że przez setki tysięcy lat zjadaliśmy prawie całe zwierzęta, nie tylko mięso, a także ich organy wewnętrzne, błony, chrząstki, skórę, ścięgna itp.

Mięso (mięśnie szkieletowe zwierząt hodowlanych) jest bardzo bogate w metioninę, ale za to ubogie w glicynę. Nasz organizm potrafi produkować glicynę {4}, ale wytwarza jej tylko tyle, ile potrzebuje, nie więcej.

Mięso i większość innych białek zwierzęcych jest stosunkowo ubogie w glicynę. Za to kolagen składa się aż w 1/3 z glicyny, a kolagen to właśnie te chrząstki, skóry i błony, które jadali nasi przodkowie, a teraz są odrzucane jako „fuj”.

Metionina ma toksyczne działanie w nadmiarze, więc rzeczywiście, jedzenie dużo mięsa jako mięśni szkieletowych zwierząt i bardzo mało innych tkanek jest szkodliwe dla zdrowia.

Jednak już badania sprzed ponad 30 lat wykazały, że nawet mały dodatek glicyny niweluje szkodliwość metioniny {5}.

Jesz samo mięso? To może być źle. Jesz mięso, ale także chrząstki i pijesz rosół? To bardzo dobrze i nie bój się mięsa.

Wróćmy do tego IGF. Rzeczywiście pierwsze badania pokazały związek pomiędzy dietą bogatą w białko i IGF-1 oraz pomiędzy wysokim IGF-1 i rakiem. Dokładniejsze badania wykazały, że chodzi głównie o metioninę {6}.

Wystarczyło to, by okrzyczeć jeszcze kolejny sposób, na który mięso postanowiło nas masowo uśmiercić i zalecać, szczególnie osobom starszym (najbardziej narażonym na raka), ograniczenie białka zwierzęcego.

Zobaczmy, co badania mówią o ilości białka i stanie zdrowia.

Badanie obejmujące 6381 osób w wieku 50 lat i więcej wykazało, że rzeczywiście u osób mających mniej niż 65 lat więcej białka oznaczało nieco szybszą śmierć. Za to u badanych starszych niż 65 lat, więcej białka oznaczało dłuższe życie i był to dokładny związek – im więcej białka, tym dłuższe życie {7}.

Jak dla mnie wynik ten nie oznacza, że za dużo białka zabija, co próbują nam wmówić media.

Mamy za to więcej badań (opartych na ludziach i zwierzętach) na temat diety niskobiałkowej i jej wpływie na nasze zdrowie:

• spowalnia metabolizm, zwiększa insulinooporność i powoduje wzrost tkanki tłuszczowej {8}
• osłabia system odpornościowy i powoduje, że infekcje stają się groźniejsze {9}
• zmniejsza funkcje mięśniowe i masę komórek mięśniowych {10}
• zaburza równowagę azotową u sportowców {11}
• zwiększa ryzyko osteoporozy {12}
• zwiększa ryzyko sarkopenii {13} (spadku masy i siły mięśniowej) {14}

Rzeczywiście nadmiar metioniny z białka zwierzęcego ma negatywny wpływ na zdrowie, ale wystarczy jeść glicynę (z kolagenu) i już metionina przestaje szkodzić. Przeciwnicy mięsa nie wspominają o tym.

Związek pomiędzy poziomem IGF-1 w krwi a długością życia nie jest jasny. Z badań na zwierzętach wydaje się wynikać, że im więcej IGF-1, tym mniejsze ryzyko cukrzycy i chorób serca i większe ryzyko raka.

Rzeczywiście białko zwierzęce może powodować większe ryzyko śmierci na raka. Ale zmniejsza ryzyko śmierci na choroby układu krążenia i powikłania cukrzycy. Czy to oznacza, że białko zwierzęce szkodzi?

Nie tak dawno ukazała się analiza wszystkich badań o IGF-1 raku i śmiertelności z lat 1985-2010 i wykazała, że według części badań wyższy IGF-1 w krwi oznacza dłuższe życie, według części krótsze, a według większości nie ma prostego związku pomiędzy IGF-1 a długością życia {15}.

Dodatkowo badacze stwierdzają, że jeśli już wyciągać jakieś wnioski, to że zarówno za mało, jak i za dużo IGF-1 mogą oznaczać podwyższoną śmiertelność (z różnych przyczyn), a najniższa umieralność występuje gdzieś po środku.

Czy to oznacza, że mięso podwyższa poziom IGF-1 w krwi i wywołuje raka? Być może, jeśli spojrzysz tylko i wyłącznie na raka, bo więcej IGF-1 oznacza mniej chorób serca.

Jeśli już mamy mówić o białku zwierzęcym i śmiertelności, to od ilości tego białka będzie zależeć, czy mamy większą szansę na raka, czy na zawał/udar.

Biorąc pod uwagę ogólną śmiertelność (z wszystkich przyczyn), to przeciętna ilość białka (nie za dużo, nie za mało), wydaje się być idealna dla zdrowia.

O tym ile jeść białka, zobacz tu: Białko. Pamiętaj, że z wiekiem zmniejsza się kwasowość żołądka i przyswajalność białka, dlatego na starość powinniśmy jeść go więcej.

Metionina i IGF-1 nie są rzetelnym orężem przeciwników mięsa.

Czytaj więcej: Dieta paleo | Paleo dla początkujących | Efekty diety paleo | Żywieniowe fakty i mity | Dieta na… | Paleo dla dzieci? | Styl życia paleo