Co je świat? Dziś i 50 lat temu

Niedawno przyjrzeliśmy się zmianom, jakie zaszły w żywieniu Polaków przez ostatnie pół wieku: Co jedzą Polacy? Dziś i 50 lat temu. Pora zobaczyć, jak je świat teraz i co zmieniło się przez 50 lat (źródła: tu i tu).

Jedzenie świata — Źródło: https://ciat.cgiar.org/the-changing-global-diet/

Pierwsze, co rzuca się w oczy, to że przeciętny człowiek je więcej niż 50 lat temu. Więcej wagowo i więcej kalorycznie – więcej białka, a przede wszystkim więcej tłuszczu. W 1961 przeciętny mieszkaniec świata jadł 2248 kcal dziennie, a w 2010 było to 2779 kcal/dzień.

Wykres ilustrujący kalorie ma następujące pola (idąc od dołu): zboża (zmiana z 976 kcal/dzień na 1118 kcal/dzień), pokarmy zwierzęce, oleje, cukier i słodziki, warzywa korzenne, owoce, napoje alkoholowe, strączki, warzywa oraz przyprawy i pozostałe pokarmy.

Zboża i oleje roślinne odpowiadają grubo ponad połowie kalorii spożywanych przez nas. Jest to fatalne i niezdrowe pożywienie, ale tylko ono jest w stanie wykarmić tak ogromną populację.

Wykres pokazujący ilość białka na osobę jest ciekawy – przede wszystkim jemy więcej białka i wiąże się to z praktycznym zlikwidowaniem głodu na świecie. Obecnie jest bardzo niewiele głodujących i niedożywionych osób (w porównaniu do przeszłości).

50 lat temu większość białka (25,6 g/dzień) pochodziła ze zbóż, a tylko 22,6 g/dzień była z pokarmów zwierzęcych. Teraz mamy 34,2 g/dzień od zwierząt i 28,3 g/dzień ze zbóż. Są jednak wciąż kraje (np. Afganistan i Turkmenistan), gdzie zdecydowana większość białka pochodzi tylko z pszenicy.

Co ciekawe rośliny strączkowe, które są dość dobrym roślinnym źródłem białka, dostarczają nam go w skali globu naprawdę mało – około 4 g/dzień – i ta liczba nie zmieniła się przez ostatnie 50 lat.

Wykres obrazujący spożycie tłuszczu pokazuje jedną z głównych przyczyn chorób cywilizacyjnych. 50 lat temu jedliśmy 19,2 g olei roślinnych dziennie, obecnie jest to aż 37 g. Są to głównie przemysłowe oleje z nasion (rzepak, bawełna, soja…).

Kolejne źródła tłuszczu w naszej diecie to pokarmy zwierzęce (niewielka zmiana z 28 g/dzień do 35,6) i zboża.

Najważniejsze zmiany w żywieniu świata przez ostatnie 50 lat:

jemy więcej – wzrost szczególnie widoczny w biedniejszych krajach
mamy bardziej zróżnicowane pożywienie – w prawie każdym kraju ilość dostępnych pokarmów się znacznie zwiększyła
Afryka, Azja i małe wyspy mają najbardziej różnorodne pożywienie – i jednocześnie jedzą najmniej
spora część kalorii pochodzi tylko z kilku roślin – pszenicy, ryżu, kukurydzy i soi
diety poszczególnych krajów upodabniają się do siebie – np. tradycyjne uprawy sorga i prosa zostają zastępowane pszenicą
polityka ma ogromny wypływ na jedzenie

Ten ostatni punkt jest wart rozwinięcia. Przed swoim upadkiem Związek Radziecki hojnie wspierał Kubę, wysyłając tam poza ropą także dużo jedzenia. Początek lat 1990, kiedy to Związek Radziecki się rozpadał, skutkował spadkiem spożycia tłuszczu na Kubie o połowę. Choć Kubańczycy jedzą teraz więcej tłuszczu z każdym rokiem, to dopiero zbliżają się do poziomów z roku 1970.

Olbrzymie zmiany widać także w żywieniu Albanii – po upadku dyktatury komunistycznej znacznie zmniejszyło się spożycie kukurydzy, a ilość zjadanego mięsa wzrosła 2-3 krotnie.

Niestety efekty polityczne widać także w żywieniu innych krajów – wszędzie, gdzie Stany Zjednoczone wprowadzają „wolność i demokrację” (np. Afganistan, Irak itp), skutkuje to ogromnym negatywnym wpływem na ilość i zróżnicowanie dostępnego tam jedzenia.

Ciekawe, czy 50 lat temu ktokolwiek przewidywał, że pomimo ciągłego wzrostu populacji (jest nas teraz ponad 7,6 miliarda!), praktycznie zlikwidujemy głód na Ziemi.