Cukrzyca jest jedną z tak zwanych chorób cywilizacyjnych, o tyle groźną, że spora część chorych w ogóle nie wie, że choruje, a dowiadują się, kiedy powikłania są już na tyle groźne, że nie ma zbyt pozytywnych rokowań. Powszechność cukrzycy wynika z tego, że współczesna komercyjna medycyna wciąż upiera się, że cukrzyca nie ma żadnego związku ze spożywaniem węglowodanów.

Cukrzyca nie występowała w ogóle w paleolicie (dlatego nazywamy ją chorobą cywilizacyjną). Mamy wiele zachowanych szkieletów i mumii sprzed rewolucji agrarnej, która wprowadziła zboża do naszej diety, i nie wykazują one żadnych typowych zmian dla cukrzycy. Kilka tysięcy lat później widzimy całe spektrum zmian, a starożytne papirusy i tabliczki gliniane zawierają opisy choroby, którą dziś właśnie zwiemy cukrzycą (czytaj więcej: Rewolucja agrarna i jej wpływ na ludzi).

Dlaczego medycyna nie radzi sobie z cukrzycą? Mimo iż choroba znana jest od dawna, to dopiero dwadzieścia lat temu, czyli bardzo niedawno, odkryto zjawisko insulinooporności, które jest przyczyną większości współczesnych zachorowań na cukrzycę. W tym czasie zboża miały już nienaruszalną, wręcz religijną pozycję w piramidach żywieniowych i dlatego za cukrzycę obwinia się przede wszystkim mające i tak złą sławę tłuszcze (tak, masz rację – to jest absurdalne).

Do czego doprowadziły zalecenia diety niskotłuszczowej i pełnej „zdrowych” węglowodanów złożonych można zobaczyć na poniższym obrazku (źródło: CDC) pokazującym ilość chorych na cukrzycę w USA:

Tak naprawdę cukrzyca nie jest jedną chorobą, ale zespołem chorób metabolicznych {1} charakteryzujących się wysokim poziomem glukozy we krwi spowodowanym niedoborami insuliny. Do 5% chorych ma cukrzycę typu 1, którą powoduje wiele czynników, spośród których stosowana dieta nie należy do najważniejszych (choć też ma wpływ!

Stymulowanie stanów zapalnych i chorób autoimmunologicznych przez zboża przyczynia się do powstania cukrzycy typu 1. Jednak zdecydowana większość chorych cierpi na cukrzycę typu 2, na którą sobie (poza posiadaniem predyspozycji do zachorowania) zapracowali dietą i trybem życia.

Do niedawna jeszcze cukrzycę typu 1 nazywano „dziecięcą”, a typu 2 „dorosłą”, ale obecnie nie ma to znaczenia – dorośli są wrakami i trwające u nich latami stany zapalne wywołują cukrzycę typu 1 (autoimmunologiczną). Z drugiej zaś strony na cukrzycę typu 2 chorują miliony nastolatków, a zdarzają się nawet paroletnie dzieci {2}!

Co to jest insulina i jaki ona ma związek z węglowodanami? Insulina jest hormonem wydzielanym przez trzustkę, kiedy w krwi podnosi się poziom glukozy (z reguły po posiłku bogatym w węglowodany). Insulina informuje cały organizm, że należy przestawić metabolizm na oszczędzanie tłuszczu i spalanie glukozy, a nadmiar glukozy zmagazynować w tkance tłuszczowej (czytaj więcej: Węglowodany a hormony)

Cukrzyca typu 2 rozwija się na skutek insulinooporności, czyli zmniejszonej wrażliwości tkanek organizmu na insulinę. Nie do końca wiemy, dlaczego niektórzy mogą mieć znacznie podwyższony poziom insuliny przez dziesiątki lat i nic się im nie dzieje, a niektórzy już po paru latach zaczynają uniewrażliwiać się na nią, choć oczywiście znamy fakt genetycznych skłonności do cukrzycy.

Najnowsze badania pokazują, że insulinooporność to nie tylko nadużywanie węglowodanów – to też chroniczne stany zapalne i niedożywienie – wszystko niestety jednak wynika z fatalnej diety.

Dieta bogata w toksyny (zboża, przemysłowe oleje roślinne, soję, cukier…) to stres oksydacyjny, stany zapalne, a zniszczone jelita i żywienie pozbawione zdrowych tłuszczów i witamin prowadzą do niedożywienia.

Dlatego też nie dziwi wynik badania, według którego wystarczy jedno jajko dziennie, by zmniejszyć ryzyko cukrzycy typu II {3}- w końcu jajka to jeden z najbardziej odżywczych pokarmów na świecie.

Coraz więcej badań dowodzi też związków pomiędzy cukrzycą i glutenem {4, 5}. O ile cukrzyca typu I jest chorobą autoimmunologiczną i jej związek z glutenem jest oczywisty, to pojawia się coraz więcej sygnałów o diecie bezglutenowej pomagającej także w cukrzycy typu II. W tym artykule {6} (po angielsku) jest to szerzej omówione z wieloma źródłami naukowymi.

Cukrzyca zaczyna się, gdy po pewnym czasie długich ekspozycji na wysokie poziomy insuliny organizm przestaje być na nią wrażliwy, więc trzustka produkuje jej coraz więcej, żeby osiągnąć zamierzony skutek, czyli obniżenie poziomu glukozy we krwi.

W dalszych stadiach choroby w przemęczonej trzustce wymierają komórki produkujące insulinę i wtedy organizm całkowicie przestaje sobie radzić z obniżaniem poziomu glukozy w krwi, przez co sieje ona spustoszenie i niszczy kolejne narządy: oczy, nerki, mózg, serce, stopy i skórę.

Od niedawna istnieje zdobywająca coraz większe uznanie hipoteza nazywająca chorobę Alzheimera „cukrzycą typu 3” {7, 8}. Co prawda potrzeba więcej badań na ten temat, ale już teraz widać tak silny związek pomiędzy chorobą Alzheimera a insulinoopornością {9}, że uzasadnione wydaje się nazwanie choroby Alzheimera „cukrzycą typu 3”, bo choroba ta bardzo przypomina zwykłą cukrzycę, jednak dotyczy głównie zmian w mózgu.

Zresztą badania pokazują, że im wyższy cukier w krwi, tym większe ryzyko chorób degeneracyjnych {10} – nawet gdy się nie ma cukrzycy! Inne badania pokazują, że to właśnie insulina jest kluczowa do rozwoju Alzheimera {11}. Dieta ketogeniczna (prawie bez węglowodanów) jest bardzo pomocna przy chorobach neurodegeneracyjnych {12}.

Według jeszcze innych badań ludzie z poważnymi chorobami psychicznymi mają większe prawdopodobieństwo cukrzycy i stanów przedcukrzycowych {13}. To kolejne z wielu dowodów na to, jak cukier niszczy nasz mózg.

Cukrzyca (i stany przedcukrzycowe) jest ściśle powiązana z zaburzeniami erekcji {14}.

Czy zastąpienie cukru słodzikami rozwiązuje problem? Niestety nie, według najnowszych badań sztuczne niskokaloryczne słodziki (sacharyna, aspartam, sukraloza…) powodują silniej insulinooporność niż zwykły cukier! Naturalne słodziki jak stewia, erytrol i ksylitol nie mają takich właściwości.

Co jeszcze? Nasi przodkowie zjadali zwierzęta dosłownie w całości, my teraz głównie ograniczamy się do mięsa jako mięśni szkieletowych zwierząt. Przez to dostarczamy dużo aminokwasu metioniny, a mało glicyny. Badania pokazują, że braki glicyny korelują z cukrzycą typu II {15}. Jedz skórę, chrząstki, ścięgna i inne niemięsne części zwierząt – najprościej to zrobić pijąc zrobiony z nich rosół (przepis).

Szczególnie ważna jest rola głodówek i postów w przypadku cukrzycy – nie tylko poprawiają wrażliwość insulinową, ale także prowadzą do odbudowy i regeneracji komórek beta trzustki {16, 17}.

Współczesna medycyna w przypadku cukrzycy zaleca dietę niskotłuszczową pełną węglowodanów złożonych (o ironio), skupiając się na indeksie glikemicznym, który jest tylko wartością szybkości uwalniania glukozy do krwi, a nie liczy nijak całkowitej ilości spożytej glukozy.

Dla koncernów farmaceutycznych jest to żyła złota, ponieważ chorym na cukrzycę doradza się dietę pełną węglowodanów i jednocześnie faszeruje się ich tabletkami sztucznie obniżającymi poziom glukozy w krwi.

W tej chwili cukrzyca jest diagnozowana nawet u dzieci i nastolatków, więc wiele osób może przez nawet 50 i więcej lat codziennie łykać garściami pigułki. Która firma nie chciałaby sobie zagwarantować przychodów na dziesiątki lat?

Nie trzeba być orłem, żeby połączyć z sobą fakty: węglowodany rozkładamy do glukozy, którą przy pomocy insuliny przetwarzamy i magazynujemy, więc jeśli ten mechanizm zaczyna szwankować z powodu nadmiaru glukozy, to logiczne jest, że należy ograniczyć spożycie węglowodanów.

Rzeczywiście chorzy na cukrzycę, którzy jeszcze nie mają znacznie zniszczonej trzustki, po przejściu na dietę niskowęglowodanową odnotowują natychmiastową poprawę zdrowia, a u wielu mijają wszystkie objawy chorobowe.

Istnieje całkiem sporo badań naukowych na temat cukrzycy i diet niskowęglowodanowych albo ketogenicznych (np. {18}), choć niestety przez następne dziesięciolecia wciąż lekarze będą zalecać jeść cukier (zboża) na cukrzycę i amputować coraz więcej kończyn z powodu powikłań ten choroby.

Dieta paleo nie jest cudownym lekarstwem, ale poprzez dietę bogatą w warzywa i zdrowe tłuszcze, a ubogą w węglowodany, wyjątkowo skutecznie zapobiega cukrzycy, a także potrafi pomóc wielu cierpiącym na nią ludziom, doprowadzających ich do niemal pełni zdrowia.

Podyskutuj o cukrzycy: Polskie forum paleo. Zadaj pytanie albo podziel się doświadczeniami i pomóż innym!

Czytaj więcej: Co to jest dieta paleo? | Paleo dla początkujących | Żywieniowe fakty i mity | Dieta na… | Węglowodany | Węglowodany tuczą a nie tłuszcz | Rak żywi się cukrem | Dieta niskowęglowodanowa | Paleo dla dzieci? | Styl życia paleo