Od dziesiątków już lat w mediach obowiązuje tylko jedna przyczyna otyłości – ludzie są grubi, bo za dużo jedzą. Szczególnie mądre media jeszcze podkreślą, że otyłość bierze się z jedzenia tłuszczu i mięsa 🙂 Całe szczęście nawet popularna nauka zaczyna dostrzegać, że to wszystko się kupy nie trzyma.

Powszechnie obowiązujący model otyłości bazujący na bilansie energii jest prosty – twoje ciało potrzebuje X kalorii, a jak jesz więcej, to tyjesz. To model wyjątkowo prosty i wywodzący się z fizyki, według której spalenie grama cukru daje dokładnie tyle i tyle energii.

Skoro ten model jest taki prosty i słuszny, to dlaczego on nie działa? Każdego dnia miliony ludzi liczą kalorie i wciąż tyją. Ilość otyłych tylko się zwiększa. Gdzie jest błąd?

Odpowiedź też jest prosta – człowiek nie jest piecem, który bezmyślnie spala wszystko, co zjada. Człowiek jest skomplikowaną biochemiczną maszynerią, w której to, co jemy, wpływa na to, jak ta maszyneria działa.

Ktokolwiek próbował odchudzania i jedzenia na różne sposoby może potwierdzić to, czego lekarze i większość naukowców wydają się kompletnie nie rozumieć.

Możemy jeść dużo kalorii pod postacią tłuszczu i białka i chudnąć. Jesteśmy wtedy syci, zadowoleni i szczęśliwi z życia. Możemy też jeść mało kalorii pod postacią cukru (węglowodanów) i tyć, żyjąc cały czas w głodzie, depresji i nieszczęściu.

To naprawdę takie proste i jak mi nie wierzysz, czytelniczko i czytelniku, to spróbuj sama – przez miesiąc jedz głównie białko i tłuszcz i zero cukru, a przez kolejny miesiąc głównie cukier i znikome ilości tłuszczu i białka. Zobaczysz, który miesiąc będzie łatwiejszy.

Całe szczęście do naukowców zaczyna docierać, że ten dogmat (jesteś gruba, bo jesz za dużo, każdy to wie) przypomina wiele podobnych sytuacji z przeszłości: każdy przecież wiedział, że Słońce krąży wokół Ziemi albo że Ziemia jest płaska, prawda?

Kilka tygodni temu pojawiła się ciekawa publikacja {1}, która podważa model bilansu energetycznego i w zamian za to proponuje węglowodanowo-insulinowy model otyłości.

Co to zmienia? Do tej pory medycyna zakładała, że człowiek o takiej wadze ciała i takiej aktywności potrzebuje tyle i tyle kalorii dziennie. Zjadanie więcej prowadzi do otyłości.

Naukowcy zaczynają jednak zauważać to, o czym zwykli ludzie mogli przekonać się sami od dawna – nasze zużycie energii zależy także od tego, co jemy.

Według węglowodanowo-insulinowego modelu otyłości nie ma większego znaczenia to, ile kalorii ma jedzenie, ale to, ile ma węglowodanów i jaki ma wpływ na insulinę. Insulina steruje tym, co robimy z dostarczoną właśnie energią i pośrednio ma wpływ na to, kiedy znów będziemy głodni.

Gdy jemy białko i tłuszcz, to w naszym organizmie nie zachodzą znaczne zmiany w poziomie hormonów albo cukru w krwi. Zobacz mój przykładowy dzień, kiedy mierzyłem sobie cały czas poziom glukozy w krwi: Dieta paleo i dobowy profil glikemii.

Choć zjadłem posiłek, który pływał w tłuszczu i był prawdziwą bombą energetyczną, to mój poziom cukru w krwi po nim praktycznie nie drgnął, a przez to nie było wyrzutu insuliny,

Zupełnie inne zjawiska zachodzą w organizmie, gdy jemy cukier. Po posiłku bogatym w węglowodany (nie ma znaczenia czy proste, czy złożone) poziom cukru w krwi skacze do góry – czasem dwukrotnie i więcej. Za tym idzie też nagły i znaczny wzrost poziomu insuliny.

Insulina jest hormonem, a co to są hormony? Według (uproszczonej) encyklopedycznej definicji hormony to substancje wydzielane przez nasz organizm celem regulacji czynności niektórych bądź wszystkich tkanek organizmu.

Nie trzeba być geniuszem medycznym, by zobaczyć to, czego lekarze i naukowcy nie zauważają od dziesięcioleci – nasze jedzenie wpływa na to, jak działa cały organizm!

Ja naprawdę nie rozumiem, jak dietetycy i inne „mądre głowy” potrafią tak długo nie zauważać prostych i oczywistych rzeczy.

Jak lekarz albo dietetyk może powiedzieć, że 500 kcal z cukru i 500 kcal z tłuszczu działają tak samo na organizm? Jak tak mówi, to powinien mieć zakaz wykonywania zawodu za takie bzdury.

Czytając i oglądając popularne media, można dojść do wniosku, że lekarz może być ukarany tylko za wykonanie aborcji, negowanie potrzeby szczepień i drakońskich restrykcji na koronawirusa albo zostawienie chusty w brzuchu pacjenta. Za wmawianie ludziom kłamstw żadnych kar nie ma.

Właśnie dlatego wspomniana wcześniej publikacja jest tak ważna, bo pokazuje, że do popularnej i sponsorowanej przez koncerny nauki zaczyna powoli docierać, że bilans energetyczny to ślepa uliczka, a główną przyczyną prawie każdego przypadku otyłości jest cukier.

To dopiero początki i minie wiele lat, zanim do powszechnej świadomości trafi to, że nie chodzi o kalorie, a o cukier.

Od lat widzimy, że liczenie kalorii nie działa, a limitowanie jedzenia (opartego głównie na cukrze) jest niemożliwe do wytrzymania. A mimo to jest to jedyna rada dla ludzi zmagających się z nadwagą (poza ruszaniem się więcej).

Myślę, że następne lata przyniosą nam wiele nowych badań na temat węglowodanowo-insulinowego modelu otyłości.

Możemy także być pewni, że te publikacje przyniosą nowe pytania i nowe wątpliwości – nasz organizm jest niezwykle skomplikowany i wciąż nie znamy wielu procesów, które w nim zachodzą.

Mam nadzieję, że powoli zacznie docierać do mediów, że kalorie nie mają wiele wspólnego z otyłością. Będzie to trudne, bo media utrzymują się w sporej mierze właśnie z reklam cukru.

Węglowodanowo-insulinowy model otyłości doskonale komponuje się z hipotezą dźwigni białkowej i wydaje się, że obie teorie dość dobrze pokazują procesy prowadzące do nadwagi.

Pamiętaj – lansowany od dziesięcioleci model bilansu energetycznego jako wyjaśnienie otyłości i oparte na nim zalecenia kompletnie nie działają – ilość otyłych jest z roku na rok coraz większa.

Nie możemy powiedzieć, że wiemy dokładnie, jakie procesy i zjawiska prowadzą do otyłości. Hipoteza dźwigni białkowej, węglowodanowo-insulinowy model otyłości i biologia ewolucyjna dostarczają części odpowiedzi, ale być może to nie wszystko.

Możemy za to powiedzieć, że bilans energetyczny jako wyjaśnienie otyłości to ślepa uliczka. To, ile jemy kalorii nie ma większego wpływu na naszą wagę. Ważne jest to, skąd te kalorie pochodzą.

Czytaj więcej: Dieta paleo | Paleo dla początkujących | Efekty diety paleo | Żywieniowe fakty i mity | Dieta na… | Paleo dla dzieci? | Styl życia paleo